Het besluitvormingsmechanisme voor mannen en vrouwen is praktisch hetzelfde … zolang ze kalm zijn. Maar in een stressvolle situatie staan hun cognitieve strategieën lijnrecht tegenover elkaar.
Het is algemeen aanvaard dat vrouwen in een moeilijke stressvolle situatie overweldigd worden door emoties en hun hoofd verliezen. Maar mannen weten in de regel hoe ze zichzelf moeten samentrekken, terughoudendheid en kalmte bewaren. "Er is zo'n stereotype", bevestigt Therese Huston, auteur van How Women Make Decisions.1. — Dat is de reden waarom mannen in moeilijke levensconflicten meestal het recht hebben om een verantwoorde beslissing te nemen. De laatste gegevens van neurowetenschappers zeggen echter dat dergelijke ideeën ongegrond zijn.
IJswatertest
Cognitieve neurowetenschapper Mara Mather en haar collega's van de University of Southern California gingen op zoek naar Hoe stress de besluitvorming beïnvloedt. De deelnemers werden uitgenodigd om een computerspel te spelen. Het was nodig om zoveel mogelijk geld te verdienen door virtuele ballonnen op te blazen. Hoe meer de ballon werd opgeblazen, hoe meer geld de deelnemer won. Tegelijkertijd kon hij het spel op elk moment stoppen en de winst pakken. De ballon kon bij het opblazen echter barsten, waardoor de deelnemer geen geld meer ontving. Op voorhand was niet te voorspellen wanneer de bal al “op de rand” lag, dit werd bepaald door de computer.
Het bleek dat het gedrag van mannen en vrouwen in dit spel niet anders was.terwijl ze in een kalme, ontspannen toestand waren.
Maar biologen waren geïnteresseerd in wat er gebeurt in een stressvolle situatie. Hiervoor moesten de proefpersonen hun hand in ijswater dopen, waardoor ze een snelle polsslag en een verhoogde bloeddruk kregen. Het bleek dat vrouwen in dit geval het spel eerder stopten, de bal 18% minder opblazen dan in een rustige toestand. Dat wil zeggen, ze wilden liever een bescheidener winst behalen dan risico's nemen door verder te spelen.
De mannen deden precies het tegenovergestelde. Onder stress namen ze meer risico's, bliezen de ballon steeds meer op, in de hoop op een stevige jackpot.
Cortisol de schuld geven?
Een groep onderzoekers onder leiding van neurowetenschapper Ruud van den Bos van de Universiteit van Neimingen (Nederland) kwam tot vergelijkbare conclusies. Ze geloven dat het verlangen van mannen om risico's te nemen in een stressvolle situatie wordt veroorzaakt door het hormoon cortisol. In tegenstelling tot adrenaline, dat onmiddellijk in de bloedbaan wordt vrijgegeven als reactie op een dreiging, komt cortisol langzaam in de bloedbaan om ons 20-30 minuten later van de nodige energie te voorzien.
De wens van mannen om risico's te nemen in een stressvolle situatie wordt veroorzaakt door het hormoon cortisol.
De effecten van deze hormonen op mannen en vrouwen staan lijnrecht tegenover elkaar. Laten we het uitleggen met een voorbeeld. Stel je voor dat je een bericht van je baas hebt gekregen: "Kom bij mij thuis, we moeten dringend praten." U hebt dergelijke uitnodigingen nog niet eerder ontvangen en u begint zich zorgen te maken. Je gaat naar het kantoor van de baas, maar hij is aan de telefoon, je moet wachten. Ten slotte nodigt de baas je uit op kantoor en deelt hij je mee dat hij zal moeten vertrekken omdat zijn vader in ernstige toestand verkeert. Hij vraagt je: "Welke verantwoordelijkheden zou je op je kunnen nemen tijdens mijn afwezigheid?"
Volgens de studie hebben vrouwen in een dergelijke situatie meer kans om te doen waar ze goed in zijn en waar ze zeker mee om zullen gaan. Maar mannen zullen de meest ambitieuze projecten claimen, en ze zullen zich veel minder zorgen maken over de mogelijkheid van mislukking.
Beide strategieën hebben sterke punten
Deze verschillen kunnen ook te maken hebben met de manier waarop de hersenen werken, zo blijkt uit een ander onderzoek van Mara Mater. Het is gebouwd op hetzelfde computerspel met ballen. Maar tegelijkertijd scanden wetenschappers de hersenen van de deelnemers om te bepalen welke gebieden het meest actief waren tijdens besluitvorming onder stress. Het bleek dat twee hersengebieden - het putamen en de voorste insulaire kwab - bij mannen en vrouwen precies andersom reageerden.
Putamen beoordeelt of het nu nodig is om te handelen, en zo ja, geeft hij de hersenen een signaal: direct overgaan tot actie. Wanneer een persoon echter een riskante beslissing neemt, zendt de anterior insula een signaal uit: «Schildwacht, dit is riskant!»
Bij mannen werkten tijdens het experiment zowel het putamen als de voorste insulaire kwab in de alarmmodus. In zekere zin gaven ze tegelijkertijd het signaal: "We moeten onmiddellijk handelen!" en «Verdomme, ik neem een groot risico!» Het blijkt dat mannen emotioneel reageerden op hun riskante beslissingen, wat niet helemaal overeenkomt met de gewone ideeën over mannen.
Maar voor vrouwen was het andersom. De activiteit van deze beide hersengebieden daarentegen nam af, alsof ze de commando's gaven "Het is niet nodig om te haasten", "Laten we geen onnodige risico's nemen". Dat wil zeggen dat vrouwen, in tegenstelling tot mannen, geen spanning ervoeren en niets hen ertoe aanzette overhaaste beslissingen te nemen.
In een stressvolle situatie zegt het brein van vrouwen: "Laten we geen risico's nemen zonder noodzaak"
Welke strategie is beter? Soms nemen mannen risico's en winnen ze, met schitterende resultaten. En soms leiden hun ondoordachte acties tot ineenstorting, en dan slagen vrouwen er met hun meer voorzichtige en evenwichtige benadering in om de situatie recht te zetten. Denk bijvoorbeeld aan beroemde vrouwelijke executives zoals Mary T. Barra van General Motors of Marissa Mayer van Yahoo, die in een ernstige crisis de leiding van bedrijven overnam en ze welvarend maakte.
Zie voor meer informatie kranten The Guardian en Forbes-tijdschrift.
1 T. Huston "Hoe vrouwen beslissen: wat is waar, wat niet en welke strategieën leiden tot de beste keuzes" (Houghton Mifflin Harcourt, 2016).