Bij zowel mannen als vrouwen speelt het luteïniserend hormoon of LH een sleutelrol bij de vruchtbaarheid. Het maakt inderdaad deel uit van de hormonen die bekend staan ​​als gonadotropines, geleiders van de voortplantingsklieren. Een stoornis in de afscheiding ervan kan dus een belemmering zijn om zwanger te worden.

Luteïniserend hormoon of LH (luteizing hormoon) wordt uitgescheiden door de hypofysevoorkwab. Het maakt deel uit van de gonadotropines: het controleert, samen met andere hormonen, de geslachtsklieren (gonaden), in dit geval de eierstokken bij vrouwen en de testikels bij mannen.

Bij vrouwen

Samen met follikelstimulerend hormoon (FSH) speelt LH een sleutelrol in de ovariumcyclus. Het is precies de LH-piek die de eisprong veroorzaakt tijdens een reeks kettingreacties:

• de hypothalamus scheidt gnRH af (gonadotrofine-releasing hormoon) die de hypofyse stimuleert;
• als reactie scheidt de hypofyse FSH af tijdens de eerste fase van de cyclus (van de eerste dag van de menstruatie tot de eisprong);
• onder invloed van FSH zullen bepaalde ovariële follikels beginnen te rijpen. De eierstokcellen die zich rond de rijpende eierstokfollikels bevinden, zullen dan steeds meer oestrogeen afscheiden;
• deze verhoging van het oestrogeengehalte in het bloed werkt in op het hypothalamus-hypofysecomplex en veroorzaakt de massale afgifte van LH;
• onder invloed van deze LH-piek neemt de spanning in de follikel toe. Het breekt uiteindelijk en verdrijft de eicel in de buis: dit is de eisprong, die 24 tot 36 uur na de LH-piek plaatsvindt.

Na de eisprong blijft LH een vitale rol spelen. Onder zijn invloed verandert de gescheurde ovariumfollikel in een klier, het corpus luteum genaamd, die op zijn beurt oestrogeen en progesteron afscheidt, twee hormonen die essentieel zijn in het begin van de zwangerschap.

In mensen

Net als de eierstokken staan ​​de teelballen onder controle van FSH en LH. Deze laatste stimuleert de Leydig-cellen die verantwoordelijk zijn voor de afscheiding van testosteron. De secretie van LH is relatief constant na de puberteit.

LH-dosering kan in verschillende situaties worden voorgeschreven:

Bij vrouwen

• in aanwezigheid van tekenen van vroegrijpe of late puberteit;
• bij menstruatiestoornissen;
• bij moeilijkheid om zwanger te worden: als onderdeel van de onvruchtbaarheidsbeoordeling wordt systematisch een hormonaal onderzoek uitgevoerd. Het omvat met name de bepaling van LH;
• het detecteren van de LH-piek in de urine maakt het ook mogelijk om de dag van de eisprong te identificeren, en dus om zijn vruchtbaarheidsvenster te bepalen om zijn kansen op conceptie te optimaliseren. Dit is het principe van ovulatietesten die in apotheken worden verkocht;
• aan de andere kant is de LH-assay niet van belang bij de diagnose van de menopauze (HAS 2005) (1).

In mensen

• in aanwezigheid van tekenen van vroegrijpe of late puberteit;
• bij moeilijk zwanger worden: ook bij mannen wordt systematisch een hormonaal onderzoek uitgevoerd. Het omvat in het bijzonder de LH-assay.

LH wordt bepaald aan de hand van een eenvoudige bloedtest. Bij vrouwen wordt het uitgevoerd op de 2e, 3e of 4e dag van de cyclus in een referentielaboratorium, tegelijkertijd met de FSH- en estradiol-assays. In het geval van amenorroe (uitblijven van menstruatie) kan het monster op elk moment worden genomen.

In het kader van een diagnose van late of vroegtijdige puberteit bij een jong meisje of jongen, zal de urinedosering de voorkeur hebben. De gonadotropines FSH en LH worden tijdens de puberteit op een pulserende manier uitgescheiden en intact in de urine geëlimineerd. Urinedosering maakt het daarom mogelijk om de secretieniveaus beter te beoordelen dan een punctuele serumdosering.

Bij kinderen

Hoge niveaus van FSH en LH kunnen een teken zijn van vroegtijdige puberteit.

Bij vrouwen

schematisch, een hoog LH-gehalte leidt tot een primaire ovariumtekort (een probleem met de eierstokken zelf dat gonadale insufficiëntie veroorzaakt), wat te wijten kan zijn aan:

• een aangeboren afwijking van de eierstokken;
• een chromosomale afwijking (met name het syndroom van Turner);
• behandeling of operatie die de ovariële functie beïnvloedde (chemotherapie, radiotherapie);
• polycysteus ovariumsyndroom (PCOS):
• schildklierziekte of bijnierziekte;
• een ovariumtumor.

Omgekeerd leidt een laag LH-niveau tot een secundaire ovariumaandoening van hoge oorsprong (hypothalamus en hypofyse), wat leidt tot een tekort aan gonadale stimulatie. Een van de meest voorkomende oorzaken is het prolactine hypofyseadenoom.

In mensen

Een abnormaal hoog LH-niveau leidt de diagnose naar primair testiculaire falen, wat te wijten kan zijn aan:

• een chromosomale afwijking;
• een gebrek aan ontwikkeling van de teelballen (testiculaire agenese);
• testiculaire trauma;
• een infectie ;
• behandeling (radiotherapie, chemotherapie);
• een testiculaire tumor;
• een auto-immuunziekte.

Een lage LH-spiegel keert terug naar een aandoening van hoge oorsprong, in de hypofyse en hypothalamus (hypofyse-tumor bijvoorbeeld) die leidt tot secundair testisfalen.