Zorg voor het kind is een eeuwige metgezel van het ouderschap. Maar vaak is onze angst ongegrond. We kunnen ons tevergeefs zorgen maken, simpelweg omdat we weinig weten over de kenmerken van een bepaalde kinderleeftijd, zegt kinderpsycholoog Tatyana Bednik.
psychologie: In uw ervaring, welke valse alarmen over een kind hebben ouders?
Tatjana Bednik: Iemand in het gezin had bijvoorbeeld een kind met autisme. En het lijkt voor ouders dat hun kind dezelfde gebaren maakt, op dezelfde manier op zijn tenen loopt - dat wil zeggen, ze klampen zich vast aan uiterlijke, volkomen onbeduidende tekens en beginnen zich zorgen te maken. Het komt voor dat moeder en kind qua temperament niet bij elkaar passen: ze is kalm, melancholisch en hij is erg mobiel, actief. En het lijkt haar dat er iets mis is met hem. Iemand maakt zich zorgen dat het kind ruzie maakt om speelgoed, hoewel dit gedrag voor zijn leeftijd volkomen normaal is en ouders bang zijn dat hij agressief opgroeit.
Zijn we te geneigd om een kind als een volwassene te behandelen?
T.B.: Ja, vaak worden problemen geassocieerd met een gebrek aan begrip van wat een kind is, wat de kenmerken van een bepaalde leeftijd zijn, in hoeverre een kind zijn emoties kan reguleren en zich kan gedragen zoals wij willen. Nu zijn ouders erg gefocust op vroege ontwikkeling en klagen ze vaak: hij moet gewoon rennen, je kunt hem niet laten zitten om naar sprookjes te luisteren, of: een kind in een ontwikkelingsgroep wil niet aan tafel zitten en doen iets, maar loopt door de kamer. En dit gaat over een kind van 2-3 jaar. Hoewel zelfs een 4-5-jarige het moeilijk vindt om stil te blijven.
Een andere typische klacht is dat een klein kind stout is, woede-uitbarstingen heeft, wordt gekweld door angsten. Maar op deze leeftijd is de hersenschors, die verantwoordelijk is voor de controle, nog niet ontwikkeld, hij kan zijn emoties niet aan. Pas veel later leert hij de situatie van buitenaf te bekijken.
Gaat het vanzelf? Of mede afhankelijk van de ouders?
T.B.: Het is heel belangrijk dat ouders hem begrijpen en medelijden met hem hebben! Maar meestal zeggen ze tegen hem: “Hou je mond! Hou op! Ga naar je kamer en kom er pas uit als je gekalmeerd bent!» Het arme kind is al zo overstuur, en hij is ook verdreven!
Of een andere typische situatie: in de zandbak neemt een 2-3-jarig kind een stuk speelgoed van een ander af - en volwassenen beginnen hem te schande te maken, hem uit te schelden: "Schaam je, dit is niet jouw auto, dit is Petina, geef het aan hem!" Maar hij begrijpt gewoon nog niet wat 'van mij' en wat 'buitenlands' is, waarom hem verwijten? De vorming van de hersenen van het kind is sterk afhankelijk van de omgeving, van de relaties die hij ontwikkelt met dierbaren.
Soms zijn ouders bang dat ze het kind eerst begrepen en daarna stopten...
T.B.: Ja, het kan voor hen moeilijk zijn om te herbouwen en te begrijpen dat het aan het veranderen is. Terwijl het kind klein is, kan de moeder zich heel redelijk en correct met hem gedragen, ze verzekert hem en laat hem het initiatief nemen. Maar nu hij volwassen is - en zijn moeder is niet klaar om nog een stap verder te gaan en hem meer zelfstandigheid te geven, gedraagt ze zich nog steeds met hem zoals ze met de kleine deed. Vooral vaak ontstaat er misverstand wanneer het kind een tiener wordt. Hij beschouwt zichzelf al als een volwassene en zijn ouders kunnen dit niet accepteren.
Elke leeftijdsfase heeft zijn eigen taken, zijn eigen doelen en de afstand tussen het kind en de ouders moet groter en groter worden, maar niet alle volwassenen zijn hier klaar voor.
Hoe kunnen we een kind leren begrijpen?
T.B.: Het is belangrijk dat de moeder, vanaf de vroegste leeftijd van het kind, naar hem kijkt, reageert op zijn kleinste veranderingen, ziet wat hij voelt: gespannen, bang ... Ze leert de signalen te lezen die het kind stuurt, en hij - haar. Het is altijd een wederzijds proces. Soms begrijpen ouders niet: waarover praten met een kind dat nog niet kan praten? In feite, door met het kind te communiceren, vormen we deze verbindingen met hem, dit is wederzijds begrip.
Maar we missen nog steeds iets. Hoe kunnen ouders omgaan met schuldgevoelens?
TB: Het lijkt mij dat alles eenvoudig is. We zijn allemaal onvolmaakt, we zijn allemaal 'sommigen' en voeden daarom 'sommige' en geen ideale kinderen op. Als we de ene fout vermijden, maken we er nog een. Als een ouder uiteindelijk duidelijk ziet en ziet wat hij een fout heeft gemaakt, kan hij nadenken over wat ermee te doen, hoe nu verder te gaan, hoe anders te handelen. In dit geval maakt het schuldgevoel ons wijzer en menselijker, waardoor we ons kunnen ontwikkelen.