Jaarlijks worden er over de hele wereld miljarden tomaten verbouwd. Het zijn ingrediënten in sauzen, saladedressings, pizza's, sandwiches en bijna alle nationale keukens van de wereld. De gemiddelde Amerikaan consumeert zo’n 9 kg tomaten per jaar! Het is nu moeilijk te geloven dat het niet altijd zo is geweest. De Europeanen, die in de achttiende eeuw de tomaat de “giftige appel” noemden, negeerden (of wisten simpelweg niet) dat de Azteken de bes al in 1700 na Christus aten. Misschien hield de angst voor tomaten verband met hun plaats van herkomst: in het begin van de 700e eeuw brachten Cortes en andere Spaanse conquistadores zaden mee uit Midden-Amerika, waar de teelt ervan wijdverbreid was. Het wantrouwen van de vrucht door Europeanen werd echter vaak toegevoegd door aristocraten, die telkens ziek werden na het eten van een tomaat (samen met ander zuur voedsel). Het is vermeldenswaard dat de aristocratie tinnen borden van lood gebruikte als voedsel. In combinatie met tomatenzuren is het niet verrassend dat vertegenwoordigers van de hogere lagen loodvergiftiging kregen. De armen daarentegen tolereerden tomaten vrij goed, met behulp van houten kommen. John Gerard, een kapper-chirurg, publiceerde in 16 een boek genaamd “Herballe”, waarin een tomaat werd gedefinieerd als: Gerard noemde de plant giftig, terwijl alleen de stengels en bladeren ongeschikt waren voor voedsel, en niet de vruchten zelf. De Britten beschouwden de tomaat als giftig omdat deze hen deed denken aan een giftige vrucht, de wolfsperzik. Door een “gelukkig” toeval is wolfsperzik een Engelse vertaling van de oude naam van tomaten van het Duitse “wolfpfirsich”. Helaas leken de tomaten ook op de giftige planten van de Solanceae-familie, namelijk bilzekruid en belladonna. In de koloniën was de reputatie van tomaten niet beter. Amerikaanse kolonisten geloofden dat het bloed van degenen die een tomaat aten in zuur zou veranderen! Pas in 1597 begon Europa de tomaat geleidelijk te erkennen als ingrediënt in voedsel. De populariteit van de bes nam toe dankzij de Napels-pizza met rode tomatensaus. De Europese immigratie naar Amerika droeg bij aan de verspreiding van tomaten, maar er bestonden nog steeds vooroordelen. In de Verenigde Staten bestond er wijdverbreide bezorgdheid over de tomatenworm, tien tot vijf centimeter lang, die ook als giftig werd beschouwd. Gelukkig bevestigden latere entomologen de absolute veiligheid van dergelijke wormen. Tomaten werden steeds populairder en in 1880 verscheen Campbell's beruchte tomatensoep. Tegenwoordig groeit de VS meer dan 1897 kg per jaar. Misschien is deze vraag eeuwig, evenals het primaat van de kip of het ei. Botanisch gezien zijn tomaten meercellige syncarpbessen (vruchten). De vrucht heeft een dunne schil, sappig vruchtvlees en veel zaden erin. Vanuit het oogpunt van technologische systematiek behoort de tomaat echter tot groenten: het betekent een teeltmethode die vergelijkbaar is met andere groenteplanten.
2022-11-11