Over het tragische liefdesverhaal van twee beroemde Mexicaanse kunstenaars Frida Kahlo en Diego Rivera zijn tientallen boeken geschreven en is een Oscar-winnend Hollywood-drama opgenomen met in de hoofdrol Salma Hayek. Maar er is nog een belangrijke les die Frida leerde in een weinig bekende korte tekst die ze aan haar man opdroeg. We presenteren u deze ontroerende brief van een liefhebbende vrouw, die eens te meer bewijst dat liefde niet transformeert, maar de maskers afdoet.
Ze trouwden toen Kahlo tweeëntwintig was en Rivera tweeënveertig, en bleven samen tot Frida's dood vijfentwintig jaar later. Beiden hadden talloze romans: Rivera - met vrouwen, Frida - met vrouwen en mannen, de slimste - met zangeres, actrice en danseres Josephine Baker en Lev Trotski. Tegelijkertijd stonden beiden erop dat hun liefde voor elkaar het belangrijkste in hun leven is.
Maar misschien is hun onconventionele relatie nergens levendiger dan in het verbale portret dat was opgenomen in het voorwoord van Rivera's boek My Art, My Life: An Autobiography.1. In slechts een paar alinea's die haar man beschreef, was Frida in staat om al de grootsheid van hun liefde tot uitdrukking te brengen, in staat om de realiteit te transformeren.
“Ik waarschuw je dat er in dit portret van Diego kleuren zullen zijn waarmee zelfs ikzelf nog niet zo vertrouwd ben. Bovendien hou ik zoveel van Diego dat ik hem of zijn leven niet objectief kan waarnemen... Ik kan niet over Diego praten als mijn man, omdat deze term in relatie tot hem absurd is. Hij was en zal nooit iemands echtgenoot zijn. Ik kan niet over hem spreken als mijn minnaar, want voor mij reikt zijn persoonlijkheid veel verder dan het domein van de seks. En als ik probeer eenvoudig over hem te praten, vanuit het hart, komt alles neer op het beschrijven van mijn eigen emoties. En toch, gezien de hindernissen die het gevoel opwerpt, zal ik proberen zijn beeld zo goed mogelijk te schetsen.
In de ogen van de verliefde Frida wordt Rivera - een man die naar conventionele maatstaven onaantrekkelijk is - getransformeerd in een verfijnd, magisch, bijna bovennatuurlijk wezen. Daardoor zien we niet zozeer een portret van Rivera als wel een weerspiegeling van het verbazingwekkende vermogen van Kahlo zelf om van schoonheid te houden en ze waar te nemen.
Hij ziet eruit als een enorme baby met een vriendelijk maar verdrietig gezicht.
“Op zijn Aziatische hoofd groeit dun, dun haar, waardoor het lijkt alsof ze in de lucht zweven. Hij ziet eruit als een enorme baby met een vriendelijk maar verdrietig gezicht. Zijn wijd opengesperde, donkere en intelligente ogen puilen sterk uit en het lijkt alsof ze nauwelijks ondersteund worden door gezwollen oogleden. Ze steken uit als de ogen van een kikker, op de meest ongewone manier van elkaar gescheiden. Het lijkt er dus op dat zijn gezichtsveld verder reikt dan de meeste mensen. Alsof ze exclusief zijn gemaakt voor de kunstenaar van eindeloze ruimtes en menigten. Het effect van deze ongewone ogen, zo ver uit elkaar geplaatst, suggereert de eeuwenoude oosterse kennis die erachter schuilgaat.
In zeldzame gevallen speelt er een ironische maar tedere glimlach op zijn Boeddha-lippen. Naakt lijkt hij meteen op een jonge kikker die op zijn achterpoten staat. Zijn huid is groenachtig wit als een amfibie. De enige donkere delen van zijn hele lichaam zijn zijn handen en gezicht, verbrand door de zon. Zijn schouders zijn als die van een kind, smal en rond. Ze zijn verstoken van enige hoekigheid, hun gladde ronding maakt ze bijna vrouwelijk. Schouders en onderarmen gaan zachtjes over in kleine, gevoelige handen ... Het is onmogelijk voor te stellen dat deze handen zo'n buitengewoon aantal schilderijen zouden kunnen maken. Een andere magie is dat ze nog steeds onvermoeibaar kunnen werken.
Er wordt van mij verwacht dat ik klaag over het lijden dat ik met Diego heb doorstaan. Maar ik denk niet dat de oevers van de rivier eronder lijden omdat er een rivier tussen stroomt.
Diego's borst - we moeten erover zeggen dat als hij op het door Sappho geregeerde eiland zou komen, waar mannelijke vreemden ter dood werden gebracht, Diego veilig zou zijn. De tederheid van zijn mooie borsten zou hem een warm welkom hebben gegeven, hoewel zijn mannelijke kracht, eigenaardig en vreemd, hem ook een voorwerp van passie zou hebben gemaakt in landen waar de koninginnen gretig om mannelijke liefde schreeuwen.
Zijn enorme buik, glad, strak en bolvormig, wordt ondersteund door twee sterke ledematen, krachtig en mooi, als klassieke zuilen. Ze eindigen in voeten die in een stompe hoek zijn geplant en lijken te zijn gebeeldhouwd om ze zo breed te plaatsen dat de hele wereld eronder zit.
Helemaal aan het einde van deze passage noemt Kahlo een lelijke en toch zo vaak voorkomende neiging om de liefde van anderen van buitenaf te beoordelen - een gewelddadige afvlakking van de nuance, schaal en ongelooflijke rijkdom van gevoelens die tussen twee mensen bestaan en alleen beschikbaar zijn voor ze alleen. “Misschien wordt er van mij verwacht dat ik klachten krijg over het lijden dat ik naast Diego heb ervaren. Maar ik denk niet dat de oevers van een rivier lijden omdat er een rivier tussen stroomt, of dat de aarde lijdt onder regen, of dat een atoom lijdt wanneer het energie verliest. Naar mijn mening wordt voor alles een natuurlijke compensatie gegeven.”
1 D. Rivera, G. March «Mijn kunst, mijn leven: een autobiografie» (Dover Fine Art, History of Art, 2003).