De halsaderen bevinden zich in de nek: het zijn zuurstofarme bloedvaten van het hoofd naar het hart. De halsaderen zijn vier in aantal en bevinden zich daarom in de laterale delen van de nek. Er zijn de voorste halsader, de externe halsader, de achterste halsader en de interne halsader. De term wordt gebruikt door Rabelais, in zijn boek Gargantua, in 1534, onder de uitdrukking "venhet juguleert“, Maar komt uit het Latijn”keelDat duidt op "de plaats waar de nek de schouders raakt". Pathologieën van halsaderen zijn zeldzaam: alleen vrij uitzonderlijke gevallen van trombose zijn gemeld. Evenzo blijven externe compressies zeer zeldzaam. Bij zwelling, verharding of pijn in de nek kan de differentiële diagnose trombose worden gesteld, of juist weerlegd, door middel van medische beeldvorming in combinatie met laboratoriumonderzoek. In geval van trombose zal een behandeling met heparine worden gestart.

De halsaders bevinden zich aan weerszijden van de laterale delen van de nek. Etymologisch komt de term van het Latijnse woord keel wat "keel" betekent, en dus is het letterlijk "de plaats waar de nek de schouders raakt".

De interne halsader

De interne halsader begint aan de basis van de schedel, alvorens af te dalen naar het sleutelbeen. Daar voegt het zich vervolgens bij de subclavia-ader en vormt zo de brachiocephalische veneuze stam. Deze interne halsader bevindt zich goed diep in de nek en ontvangt veel aderen in het gezicht en de nek. Verschillende sinussen of veneuze kanalen van de dura, een hard en stijf membraan rond de hersenen, dragen bij aan de vorming van deze interne halsader.

De externe halsader

De externe halsader begint net achter de onderkaak, in de buurt van de hoek van de onderkaak. Het voegt zich dan bij de basis van de nek. Op dit niveau zal het dan in de subclavia-ader stromen. Deze externe halsader wordt prominent in de nek wanneer de veneuze druk toeneemt, zoals het geval is bij hoesten of persen, of tijdens een hartstilstand.

De voorste en achterste halsaders

Dit zijn zeer kleine aderen.

Uiteindelijk monden de rechter externe halsader en de rechter interne halsader beide uit in de rechter subclavia-ader. De linker interne halsader en de linker externe halsader gaan beide in de linker subclavia-ader. Vervolgens voegt de rechter subclavia-ader zich bij de rechter brachiocephalische ader, wanneer de linker subclavia-ader aansluit bij de linker brachiocephalische ader, en de rechter en linker brachiocephalische aderen zullen uiteindelijk beide samenkomen om de superieure vena cava te vormen. Deze grote en korte superieure vena cava is degene die het meeste zuurstofarme bloed van het deel van het lichaam boven het diafragma naar het rechter atrium van het hart voert, ook wel het rechter atrium genoemd.

De halsaderen hebben de fysiologische functie om het bloed van het hoofd naar de borst te brengen: hun rol is dus om het veneuze bloed, dat zuurstofarm is, terug naar het hart te brengen.

Interne halsader

Meer specifiek verzamelt de interne halsader bloed uit de hersenen, een deel van het gezicht en het voorste deel van de nek. Het is zelden gewond bij nektrauma vanwege de diepe locatie. Uiteindelijk heeft het de functie om de hersenen te draineren, maar ook de hersenvliezen, de botten van de schedel, de spieren en weefsels van het gezicht en de nek.

Externe halsader

Wat de uitwendige halsader betreft, deze ontvangt het bloed dat de wanden van de schedel afvoert, evenals de diepe delen van het gezicht en de laterale en achterste delen van de nek. Zijn functie bestaat meer bepaald in het aftappen van de hoofdhuid en de huid van het hoofd en de nek, de huidspieren van het gezicht en de hals, evenals de mondholte en de keelholte.

De pathologieën van de halsaderen blijken zeldzaam te zijn. Het risico op trombose is dus zeer zeldzaam en uitwendige compressies zijn ook zeer uitzonderlijk. Trombose is de vorming van stolsels in de bloedvaten. In feite zijn de oorzaken van de frequentie van spontane halsaderveneuze trombose, volgens de wetenschapper Boedeker (2004), als volgt:

• oorzaak gekoppeld aan kanker (50% van de gevallen);
• para-infectieuze oorzaak (30% van de gevallen);
• intraveneuze drugsverslaving (10% van de gevallen);
• zwangerschap (10% van de gevallen).

Wanneer een veneuze trombose van de halsader wordt vermoed, is het essentieel:

• heparinisatie van de patiënt initiëren (toediening van heparine die de bloedstolling helpt vertragen);
• een breedspectrum antibioticum toedienen.

Bij zwelling, verharding of pijn in de nek moet de arts bij het stellen van een differentiële diagnose overwegen dat het een veneuze trombose kan zijn in dat deel van het lichaam. Daarom is het noodzakelijk om diepgaand onderzoek uit te voeren. En dus moet het klinische vermoeden van acute halsadertrombose zeer snel worden bevestigd:

• door medische beeldvorming: MRI, scanner met contrastmiddel of echografie;
• door laboratoriumtests: deze moeten D-dimeren omvatten als relatief niet-specifieke maar zeer gevoelige markers van trombose, evenals markers van ontsteking zoals CRP en leukocyten. Daarnaast moeten er bloedkweken worden uitgevoerd om mogelijke infecties op te sporen en deze voldoende snel en adequaat te kunnen behandelen.

Naast een consistente behandeling vereist een dergelijke veneuze trombose van de halsaderen het consequent zoeken naar een onderliggende aandoening. Het is daarom noodzakelijk om in het bijzonder over te gaan tot het zoeken naar een kwaadaardige tumor, die een oorzaak kan zijn van paraneoplastische trombose (dat wil zeggen gegenereerd als gevolg van kanker).

In het begin van de twintigste^e eeuw, blies in de stad Lyon een onvermoede bries die de vaatchirurgie baarde en toen sterk vooruitging. Vier pioniers met de namen Jaboulay, Carrel, Villard en Leriche onderscheidden zich dus op dit gebied, gedreven door het momentum van de vooruitgang... Hun experimentele aanpak was veelbelovend en zou waarschijnlijk prestaties opleveren zoals vasculaire grafts of zelfs transplantaties van 'organen'. De chirurg Mathieu Jaboulay (1860-1913) was met name een echte ideeënzaaier: zo creëerde hij in Lyon de beginselen van de vaatchirurgie, in een tijd dat er nog geen poging was ondernomen. Hij vond met name een techniek uit voor end-to-end arteriële anastomose (communicatie tot stand gebracht door een operatie tussen twee bloedvaten), gepubliceerd in 1896.

Mathieu Jaboulay had ook veel potentiële toepassingen voor arterioveneuze anastomose voorzien. Met het voorstel om arterieel bloed naar de hersenen te sturen zonder halsslagader-halsslagader anastomose, stelde hij Carrel en Morel voor om bij honden een experimenteel onderzoek uit te voeren naar de end-to-end anastomose van de halsslagader en de primaire halsslagader. De resultaten van dit experiment werden in 1902 gepubliceerd in het tijdschrift Lyon Medisch. Dit is wat Mathieu Jaboulay onthulde: “Ik was het die meneer Carrel vroeg om de halsslagader en de halsader bij de hond te anastomeren. Ik wilde weten wat deze operatie experimenteel zou kunnen geven voordat ik het op mensen toepast, omdat ik dacht dat het nuttig zou kunnen zijn in gevallen van onvoldoende arteriële irrigatie door trombose die verzachting geeft, of door stilstand van aangeboren ontwikkeling.".

Carrel behaalde een goed resultaat bij honden: “Drie weken na de operatie klopte de halsader onder de huid en functioneerde als een slagader.Maar voor de goede orde, Jaboulay heeft nooit een dergelijke operatie op mensen geprobeerd.

Tot slot zullen we ook in gedachten houden dat er soms mooie metaforen zijn gebruikt door sommige schrijvers rond deze halsslagader. We zullen niet nalaten bijvoorbeeld Barrès te citeren die in zijn Notitieboekjes, schrijven : "Het Ruhrgebied is de halsader van Duitsland“… Poëzie en wetenschap met elkaar verweven zorgen soms ook voor mooie klompjes.