Veel ouders zijn verbaasd dat hun kinderen, kalm en gereserveerd tegenover buitenstaanders, thuis plotseling agressief worden. Hoe is dit te verklaren en wat is er aan te doen?
“Mijn 11-jarige dochter is letterlijk vanaf een halve draai opgewonden. Als ik haar rustig probeer uit te leggen waarom ze nu niet kan krijgen wat ze wil, wordt ze woedend, begint te schreeuwen, slaat de deur dicht, gooit dingen op de grond. Tegelijkertijd gedraagt ze zich op school of op een feestje rustig en terughoudend. Hoe deze plotselinge stemmingswisselingen thuis te verklaren? Hoe ermee om te gaan?
In de loop der jaren van mijn werk heb ik veel soortgelijke brieven ontvangen van ouders van wie de kinderen vatbaar zijn voor agressief gedrag, last hebben van constante emotionele inzinkingen of de rest van het gezin op hun tenen dwingen om geen nieuwe uitbraak uit te lokken.
Kinderen gedragen zich verschillend, afhankelijk van de omgeving, en de functies van de prefrontale cortex van de hersenen spelen hierin een grote rol - het is verantwoordelijk voor het beheersen van impulsen en remmende reacties. Dit deel van de hersenen is erg actief wanneer het kind nerveus, bezorgd, bang voor straf of wachtend op aanmoediging is.
Als het kind thuiskomt, werkt het mechanisme van het in bedwang houden van emoties niet zo goed.
Dat wil zeggen, zelfs als het kind op school of op een feestje van streek is door iets, zal de prefrontale cortex dit gevoel niet met al zijn kracht laten manifesteren. Maar bij thuiskomst kan de vermoeidheid die zich gedurende de dag heeft opgehoopt, leiden tot driftbuien en woedeaanvallen.
Wanneer een kind van streek is, past het zich aan of reageert het agressief op de situatie. Hij zal ofwel in het reine komen met het feit dat zijn verlangen niet zal worden vervuld, of hij zal boos worden - op zijn broers en zussen, op zijn ouders, zelfs op zichzelf.
Als we proberen iets rationeel uit te leggen of iets te adviseren aan een kind dat al erg van streek is, zullen we dit gevoel alleen maar vergroten. Kinderen in deze staat nemen informatie niet logisch waar. Ze zijn al overstelpt met emoties, en verklaringen maken het nog erger.
De juiste gedragsstrategie in dergelijke gevallen is om "kapitein van het schip te worden". Ouders moeten het kind ondersteunen en hem zelfverzekerd begeleiden, zoals de kapitein van een schip koers zet in woeste golven. Je moet het kind laten begrijpen dat je van hem houdt, niet bang bent voor de manifestaties van zijn gevoelens en hem helpen alle draaikolken op het levenspad te overwinnen.
Help hem te beseffen wat hij precies voelt: verdriet, woede, teleurstelling...
Maak je geen zorgen als hij de redenen voor zijn woede of weerstand niet duidelijk kan noemen: het belangrijkste voor het kind is dat het zich gehoord voelt. In dit stadium dient men zich te onthouden van het geven van advies, instructies, het uitwisselen van informatie of het uiten van een mening.
Nadat het kind in staat is geweest zichzelf te ontlasten, zijn emoties te uiten en zich begrepen te voelen, vraagt u hem of hij uw gedachten en ideeën wil horen. Als het kind «nee» zegt, kan het gesprek beter worden uitgesteld tot betere tijden. Anders zul je gewoon "in zijn territorium tuimelen" en een reactie krijgen in de vorm van verzet. Vergeet niet: om naar het feest te gaan, moet je eerst een uitnodiging krijgen.
Uw belangrijkste taak is dus om het kind aan te moedigen om van agressie naar acceptatie te gaan. Het is niet nodig om naar een oplossing voor het probleem te zoeken of excuses te maken - help hem gewoon de bron van de emotionele tsunami te vinden en rijd op de top van de golf.
Onthoud: we voeden geen kinderen op, maar volwassenen. En hoewel we ze leren om obstakels te overwinnen, worden niet alle verlangens vervuld. Soms kun je gewoon niet krijgen wat je wilt. De psycholoog Gordon Neufeld noemt dit de «muur van de zinloosheid». De kinderen die we helpen om te gaan met verdriet en frustratie, leren door deze teleurstellingen de ernstigere tegenslagen van het leven te overwinnen.
Over de auteur: Susan Stiffelman is een specialist op het gebied van opvoeder, onderwijs en oudercoaching, en huwelijks- en gezinstherapeut.