Een veelvoorkomende oorzaak van pijnlijke schouderpijn, subacromiale bursitis, wordt gekenmerkt door een ontsteking van de subacromiale bursa, een soort afgeplat kussentje dat het glijden van de anatomische structuren van de schouder bevordert. Het wordt vaak geassocieerd met peespathologie. Bij chronische pijn heeft medische behandeling de voorkeur, chirurgie is het laatste redmiddel.

Definitie

Subacromiale bursitis is een ontsteking van de subacromiale bursa, een sereuze bursa - of synoviale bursa - in de vorm van een afgeplatte zak, gelegen onder het uitsteeksel van de scapula, het acromion genaamd. Dit kussentje is gevuld met gewrichtsvloeistof en bevindt zich op het grensvlak tussen het bot en de pezen van de rotatormanchet die de kop van de humerus omhult. Het vergemakkelijkt het glijden wanneer het schoudergewricht wordt gemobiliseerd.

De subacromiale bursa communiceert met een andere sereuze bursa, de subdeltoid bursa, gelegen tussen de grote tuberkel van de kop van de humerus en de deltaspier. We spreken wel eens van een subacromio-deltoid slijmbeurs.

Subacromiale bursitis veroorzaakt acute of chronische pijn en veroorzaakt meestal bewegingsbeperking.

Oorzaken

Subacromiale bursitis is meestal van mechanische oorsprong en kan gepaard gaan met tendinopathie van de rotator cuff of peesscheuren. 

Vaak is er sprake van een subacromiaal conflict: de ruimte onder het acromion is te beperkt en het benige reliëf heeft de neiging om de pees te "vangen" wanneer de schouder wordt gemobiliseerd, waardoor een pijnlijke ontstekingsreactie in de slijmbeurs ontstaat. subacromiaal.

Ontsteking van de slijmbeurs zorgt ervoor dat deze dikker wordt, waardoor de wrijvingskrachten toenemen, met als gevolg dat de ontsteking in stand wordt gehouden. De herhaling van beweging verergert dit fenomeen: de wrijving van de pees bevordert de vorming van een benige snavel (osteofyt) onder het acromion, wat op zijn beurt peesslijtage en ontsteking stimuleert.

Bursitis is soms ook een complicatie van calcificerende tendinopathie, waarbij calcificaties de oorzaak zijn van zeer intense pijn.

Diagnostisch

De diagnose is voornamelijk gebaseerd op klinisch onderzoek. Een pijnlijke schouder kan verschillende oorzaken hebben en om de betreffende laesies te identificeren, voert de arts zowel een onderzoek uit als een reeks manoeuvres (elevatie of rotatie van de arm langs verschillende assen, elleboog gestrekt of gebogen, al dan niet tegen weerstand ... ) waarmee hij de mobiliteit van de schouder kan testen. Het evalueert met name de spierkracht en de vermindering van het bewegingsbereik en zoekt naar posities die pijn veroorzaken.

De beeldvorming maakt de diagnose compleet:

• Röntgenfoto's geven geen informatie over bursitis, maar kunnen calcificaties detecteren en de vorm van het acromion visualiseren wanneer een subacromiale impingement wordt vermoed.
• Echografie is het onderzoek bij uitstek voor het beoordelen van zacht weefsel in de schouder. Het maakt het mogelijk om laesies van de rotator cuff en soms (maar niet altijd) bursitis te visualiseren.
• Andere beeldvormende onderzoeken (arthro-MRI, arthroscanner) kunnen nodig zijn.

De betrokken mensen

Samen met de elleboog is de schouder het gewricht dat het meest wordt aangetast door aandoeningen van het bewegingsapparaat. Schouderpijn is een veel voorkomende reden voor consulten in de huisartsgeneeskunde, en bursitis en tendinopathie domineren het beeld.

Iedereen kan bursitis krijgen, maar het komt vaker voor bij veertigers en vijftigers dan bij jongere mensen. Sporters of professionals aan wie hun beroep herhaalde handelingen vereist, worden eerder blootgesteld.

Risicofactoren

• Het uitvoeren van zeer repetitieve bewegingen gedurende meer dan 2 uur per dag
• Werk de handen boven de schouders
• Zware lasten dragen
• Trauma
• Leeftijd
• Morfologische factoren (vorm van het acromion)…

Pijn

Pijn is het belangrijkste symptoom van bursitis. Het manifesteert zich in het schoudergebied, maar straalt meestal uit naar de elleboog, of zelfs naar de hand in de meest ernstige gevallen. Het wordt verergerd door bepaalde tilbewegingen van de arm. Nachtelijke pijn is mogelijk.

De pijn kan acuut zijn tijdens een trauma, of geleidelijk en dan chronisch ontstaan. Het kan erg scherp zijn in gevallen van hyperalgetische bursitis die verband houdt met verkalkende tendinitis.

Mobiliteitsbeperking

Er is soms een verlies van bewegingsbereik, evenals moeilijkheden bij het uitvoeren van bepaalde gebaren. Sommige mensen beschrijven ook een gevoel van stijfheid.

Rust en functionele revalidatie

Ten eerste is rusten (verwijderen van pijnopwekkende gebaren) nodig om de ontsteking te verminderen.

Revalidatie moet worden aangepast aan de aard van de bursitis. Bij een subacromiale impingement kunnen bepaalde oefeningen die gericht zijn op het verminderen van de wrijving tussen het bot en de pezen tijdens schouderbewegingen nuttig zijn. In sommige gevallen kunnen ook spierversterkende oefeningen worden aanbevolen.

Echografie biedt enige effectiviteit wanneer de bursitis te wijten is aan verkalkende tendinitis.

Medische behandeling

Het maakt gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en analgetica, die vaak op korte termijn effectief zijn.

Injecties met corticosteroïden in de subacromiale ruimte kunnen verlichting bieden.

Een operatie is een laatste redmiddel na een goed uitgevoerde medische behandeling.

Acromioplastiek heeft tot doel het conflict tussen de bursa, de rotator cuff en de botstructuren (acromion) te onderdrukken. Het wordt uitgevoerd onder algemene of locoregionale anesthesie en maakt gebruik van een minimaal invasieve techniek (artroscopie) en heeft tot doel de subacromiale bursa te reinigen en, indien nodig, de benige snavel op het acromion te "plannen".

Alarmpijnen mogen niet over het hoofd worden gezien. Het aannemen van goede gebaren tijdens werk, sport of zelfs dagelijkse activiteiten kan voorkomen dat subacromiale bursitis chronisch wordt.

Bedrijfsartsen en sportartsen kunnen helpen bij het signaleren van risicovolle handelingen. Een ergotherapeut kan specifieke maatregelen voorstellen (aanpassing van werkstations, nieuwe organisatie om herhaling van handelingen te voorkomen, enz.) die nuttig zijn bij preventie.