Pythagoras tegelijkertijd een echte en mythologische figuur van de oude Griekse beschaving. Zelfs zijn naam is een onderwerp van gissingen en interpretatie. De eerste versie van de interpretatie van de naam Pythagoras is "voorspeld door Pythia", dat wil zeggen een waarzegger. Een andere, concurrerende optie: "overtuigen door spraak", want Pythagoras wist niet alleen te overtuigen, maar was vastberaden en onvermurwbaar in zijn toespraken, zoals het orakel van Delphi.
De filosoof kwam van het eiland Samos, waar hij het grootste deel van zijn leven doorbracht. In het begin reist Pythagoras veel. In Egypte ontmoette Pythagoras, dankzij het beschermheerschap van farao Amasis, de priesters van Memphis. Dankzij zijn talenten opent hij het heilige der heiligen - de Egyptische tempels. Pythagoras wordt tot priester gewijd en wordt lid van de priesterkaste. Dan, tijdens de Perzische invasie, wordt Pythagoras veroverd door de Perzen.
Het is alsof het lot hem zelf leidt en de ene situatie in de andere verandert, terwijl oorlogen, sociale stormen, bloedige opofferingen en snelle gebeurtenissen alleen als achtergrond voor hem fungeren en integendeel zijn verlangen naar leren verergeren. In Babylon ontmoet Pythagoras Perzische magiërs, van wie hij volgens de legende astrologie en magie leerde.
Op volwassen leeftijd verhuisde Pythagoras, een politieke tegenstander van Polycrates van Samos, naar Italië en vestigde zich in de stad Crotone, waar de macht aan het einde van de 6e eeuw. BC e. behoorde tot de aristocratie. Het is hier, in Crotone, dat de filosoof zijn beroemde Pythagoras-unie creëert. Volgens Dicaearchus volgde daaruit dat Pythagoras stierf in Metapontus.
"Pythagoras stierf door te vluchten naar de Metapontine Tempel van de Muzen, waar hij veertig dagen zonder voedsel doorbracht."
Volgens de legendes was Pythagoras de zoon van de god Hermes. Een andere legende zegt dat op een dag de rivier de Kas hem zag en de filosoof begroette met een menselijke stem. Pythagoras combineerde de kenmerken van een wijze, mysticus, wiskundige en profeet, een grondig onderzoeker van de numerieke wetten van de wereld en een religieuze hervormer. Tegelijkertijd vereerden zijn aanhangers hem als een wonderdoener.
De filosoof bezat echter voldoende nederigheid, zoals blijkt uit enkele van zijn instructies: "Doe grote dingen zonder grote dingen te beloven"; "Zwijg of zeg iets dat beter is dan stilte"; "Beschouw jezelf niet als een groot man door de grootte van je schaduw bij de ondergaande zon."
Dus, wat zijn de kenmerken van het filosofische werk van Pythagoras?
Pythagoras absolutiseerde en verbijsterde getallen. Getallen werden verheven tot het niveau van de werkelijke essentie van alle dingen en fungeerden als het fundamentele principe van de wereld. Het beeld van de wereld werd door Pythagoras afgebeeld met behulp van wiskunde, en de beroemde 'mystiek van getallen' werd het hoogtepunt van zijn werk.
Sommige getallen komen volgens Pythagoras overeen met de lucht, andere met aardse dingen - gerechtigheid, liefde, huwelijk. De eerste vier getallen, zeven, tien, zijn de 'heilige getallen' die ten grondslag liggen aan alles wat er in de wereld is. De Pythagoreeërs verdeelden getallen in even en oneven en even-oneven getallen - een eenheid die ze herkenden als de basis van alle getallen.
Hier is een samenvatting van Pythagoras' opvattingen over de essentie van het zijn:
* Alles is cijfers. * Het begin van alles is één. De heilige monade (eenheid) is de moeder van de goden, het universele principe en de basis van alle natuurlijke fenomenen. * De "onbepaalde twee" komt van de eenheid. Twee is het principe van tegenstellingen, negativiteit in de natuur. * Alle andere getallen komen uit onbepaalde dualiteit – punten komen uit getallen – uit punten – lijnen – uit lijnen – platte figuren – uit platte figuren – driedimensionale figuren – uit driedimensionale figuren worden sensueel waargenomen lichamen geboren, waarin de vier basen – geheel bewegend en draaiend brengen ze een wereld voort – rationeel, bolvormig, in het midden waarvan de aarde, de aarde ook bolvormig is en aan alle kanten bewoond.
Kosmologie.
* De beweging van hemellichamen gehoorzaamt aan bekende wiskundige relaties en vormt een "harmonie van sferen". * De natuur vormt een lichaam (drie), zijnde de drie-eenheid van het begin en zijn tegenstrijdige kanten. * Vier – het beeld van de vier elementen van de natuur. * Tien is het "heilige decennium", de basis van tellen en alle mystiek van getallen, het is het beeld van het universum, bestaande uit tien hemelse sferen met tien armaturen.
Cognition.
* De wereld kennen volgens Pythagoras betekent de getallen kennen die haar beheersen. * Pythagoras beschouwde zuivere reflectie (sophia) als de hoogste vorm van kennis. * Toegestane magische en mystieke manieren van weten.
Gemeenschap.
* Pythagoras was een fervent tegenstander van de democratie, naar zijn mening moeten de demos de aristocratie strikt gehoorzamen. * Pythagoras beschouwde religie en moraliteit als de belangrijkste kenmerken van het ordenen van de samenleving. * De universele "verspreiding van religie" is de fundamentele plicht van elk lid van de Pythagoras-unie.
Ethiek.
Ethische concepten in het pythagorisme zijn op sommige punten nogal abstract. Rechtvaardigheid wordt bijvoorbeeld gedefinieerd als "een getal vermenigvuldigd met zichzelf". Het belangrijkste ethische principe is echter geweldloosheid (ahimsa), het niet toebrengen van pijn en lijden aan alle andere levende wezens.
Ziel.
* De ziel is onsterfelijk en de lichamen zijn de graven van de ziel. * De ziel doorloopt een cyclus van reïncarnaties in aardse lichamen.
God.
De goden zijn dezelfde wezens als mensen, ze zijn onderworpen aan het lot, maar krachtiger en leven langer.
Persoon.
De mens is volledig ondergeschikt aan de goden.
Tot de onbetwiste verdiensten van Pythagoras vóór de filosofie behoort het feit dat hij een van de eersten in de geschiedenis van de oude filosofie is die in een wetenschappelijke taal spreekt over metempsychose, reïncarnatie, de evolutie van spirituele zielen en hun verplaatsing uit één lichaam naar een ander. Zijn pleidooi voor het idee van metampsychose nam soms de meest bizarre vormen aan: ooit verbood de filosoof een kleine puppy te beledigen op grond van het feit dat deze puppy naar zijn mening een menselijk uiterlijk had in zijn vorige incarnatie en een vriend was van Pythagoras.
Het idee van metempsychose zou later door de filosoof Plato worden geaccepteerd en door hem worden ontwikkeld tot een integraal filosofisch concept, en vóór Pythagoras waren de populariseerders en belijders de orfen. Net als de aanhangers van de Olympische cultus hadden de Orphics hun eigen 'bizarre' mythen over de oorsprong van de wereld - bijvoorbeeld het idee van de geboorte van een gigantisch embryo-ei.
Ons universum heeft ook de vorm van een ei volgens de kosmogonie van de Purana's (oude Indiase, Vedische teksten). In de "Mahabharata" lezen we bijvoorbeeld: "In deze wereld, toen het aan alle kanten in duisternis gehuld was zonder schittering en licht, verscheen aan het begin van de yuga één enorm ei als de grondoorzaak van de schepping, het eeuwige zaad van alle wezens, die Mahadivya (grote godheid) wordt genoemd.
Een van de meest interessante momenten in het orfisme, vanuit het oogpunt van de daaropvolgende vorming van de Griekse filosofie, was de doctrine van metempsychose - de transmigratie van zielen, waardoor deze Helleense traditie gerelateerd is aan Indiase opvattingen over samsara (de cyclus van geboorten en sterfgevallen) en de wet van karma (de wet van reïncarnatie in overeenstemming met activiteit).
Als het aardse leven van Homerus de voorkeur verdient boven het hiernamaals, dan hebben de orfen het tegenovergestelde: leven is lijden, de ziel in het lichaam is inferieur. Het lichaam is het graf en de gevangenis van de ziel. Het doel van het leven is de bevrijding van de ziel van het lichaam, het overwinnen van de onverbiddelijke wet, het doorbreken van de keten van reïncarnaties en het bereiken van het "eiland van de gezegenden" na de dood.
Dit fundamentele axiologische (waarde) principe ligt ten grondslag aan de reinigingsrituelen die zowel door de Orphics als door de Pythagoreeërs werden beoefend. Pythagoras nam van de Orphics de ritueel-ascetische regels over ter voorbereiding op een 'gelukkig leven', en bouwde onderwijs in zijn scholen volgens het monastieke-ordetype. De orde van Pythagoras had haar eigen hiërarchie, haar eigen complexe ceremonies en een strikt systeem van inwijding. De elite van de orde waren wiskundigen (“esoterici”). Wat betreft de acusmatici (“exoterics”, of novicen), alleen het uiterlijke, vereenvoudigde deel van de pythagorische doctrine was voor hen beschikbaar.
Alle leden van de gemeenschap hadden een ascetische levensstijl, waaronder talrijke voedselverboden, met name het verbod op het eten van dierlijk voedsel. Pythagoras was een fervent vegetariër. Aan het voorbeeld van zijn leven merken we eerst hoe filosofische kennis wordt gecombineerd met filosofisch gedrag, waarin ascese en praktische opoffering centraal staan.
Pythagoras werd gekenmerkt door onthechting, een belangrijke spirituele eigenschap, een onveranderlijke metgezel van wijsheid. Met alle meedogenloze kritiek op de oude filosoof, moet men niet vergeten dat hij het was, een kluizenaar van het eiland Samos, die ooit filosofie als zodanig definieerde. Toen de tiran Leontes van Phlius aan Pythagoras vroeg wie hij was, antwoordde Pythagoras: "Filosoof". Dit woord was Leont niet bekend en Pythagoras moest de betekenis van neologisme uitleggen.
'Het leven', merkte hij op, 'is als spelletjes: sommigen komen om te wedijveren, anderen om te ruilen en de meesten om naar te kijken; zo worden ook in het leven anderen, net als slaven, belust op glorie en gewin geboren, terwijl filosofen alleen maar uit zijn op de enige waarheid.
Ter afsluiting zal ik twee ethische aforismen van Pythagoras aanhalen, waaruit duidelijk blijkt dat in de persoon van deze denker het Griekse denken voor het eerst het begrip van wijsheid benaderde, in de eerste plaats als ideaal gedrag, dat wil zeggen praktijk: “Het beeld is mooi door het uiterlijk, en de man door zijn daden.” "Meet je verlangens, weeg je gedachten, nummer je woorden."
Poëtisch nawoord:
Er is niet veel voor nodig om vegetariër te worden – je hoeft alleen maar de eerste stap te zetten. De eerste stap is echter vaak de moeilijkste. Toen de beroemde soefi-meester Shibli werd gevraagd waarom hij het Pad van spirituele zelfverbetering koos, antwoordde de meester dat hij hiertoe werd bewogen door een verdwaalde puppy die zijn spiegelbeeld in een plas zag. We vragen ons af: hoe speelde het verhaal van een verdwaalde puppy en zijn spiegelbeeld in een plas een symbolische rol in het lot van de soefi? De puppy was bang voor zijn eigen spiegelbeeld, en toen overwon de dorst zijn angst, hij sloot zijn ogen en sprong in een plas en begon te drinken. Op dezelfde manier zou ieder van ons, als we besluiten het pad van volmaaktheid te bewandelen, na dorst naar beneden vallen naar de levengevende bron en ophouden ons lichaam te veranderen in een sarcofaag (!) - de verblijfplaats van de dood , elke dag het vlees van arme gemartelde dieren in onze eigen maag te begraven.
—— Sergey Dvoryanov, kandidaat voor filosofische wetenschappen, universitair hoofddocent van de afdeling Moskouse Staatstechnische Universiteit voor burgerluchtvaart, voorzitter van de Oost-West Filosofische en Journalistieke Club, die 12 jaar een vegetarische levensstijl beoefent (zoon – 11 jaar oud, vegetarisch vanaf de geboorte)