Plagiocefalie is een misvorming van de schedel van het kind waardoor het asymmetrisch gevormd wordt, vaak aangeduid als "plat hoofd-syndroom". In de overgrote meerderheid van de gevallen is het een goedaardige afwijking die verdwijnt voor de leeftijd van twee jaar en het gevolg is van het liggen op de rug van de baby. Maar veel zeldzamer is deze asymmetrie het gevolg van het voortijdig lassen van een of meer schedelnaden, een craniosynostose, waarvoor een chirurgische ingreep nodig kan zijn.

De zogenaamde positionele plagiocefalie wordt gekenmerkt door een afplatting van het achterhoofd (de achterkant van de schedel) aan de zijkant die overeenkomt met de oriëntatie van het hoofd tijdens de slaap, vandaar de uitdrukking van het platte hoofdsyndroom. Het hoofd van het kind neemt dan de vorm aan van een parallellogram. Een studie waarvan de resultaten zijn doorgegeven door de Canadian Pediatric Society toont aan dat 19,7% van de zuigelingen positionele plagiocefalie heeft op de leeftijd van vier maanden, en vervolgens slechts 3,3% op 24 maanden. (1) Wanneer er sprake is van craniosynostose, varieert de misvorming van de schedel afhankelijk van het type craniosynostose en de hechtingen die het aantast.

Verreweg de meest voorkomende oorzaak van plagiocefalie is positionele plagiocefalie. De frequentie van voorkomen ervan is sinds de jaren 90 in de Verenigde Staten en Europa zo sterk geëxplodeerd dat de pers, net als artsen, spreekt van een "epidemie van platte schedels". Het is nu duidelijk dat de oorsprong van deze epidemie de campagne is ” Terug naar slaap Gelanceerd in de vroege jaren 90 door de American Academy of Pediatrics om wiegendood te bestrijden, die ouders adviseerde hun baby's tijdens het eerste levensjaar uitsluitend op hun rug te leggen. Het is belangrijk om te benadrukken dat deze goedaardige epidemie op geen enkele manier de "rugslaap" in twijfel trekt die het mogelijk maakt om het risico op een plotselinge dood te beperken.

Craniosynostose is een veel zeldzamere oorzaak van craniale asymmetrie dan positionele plagiocefalie. Het veroorzaakt voortijdig lassen van de botten van de schedel van de baby, wat de goede ontwikkeling van zijn hersenen kan verstoren. Dit aangeboren ossificatiedefect is een eenvoudige anomalie die in de overgrote meerderheid van de gevallen wordt geïsoleerd, maar craniosynostose kan geassocieerd zijn met een craniaal syndroom als gevolg van een genetische anomalie (de mutatie van het FGFR-gen), zoals Crouzon en van Apert.

Naast op de rug liggen (liggend) om te slapen en slapen met je hoofd aan dezelfde kant, zijn er duidelijk andere risicofactoren voor plagiocefalie geïdentificeerd. Jongens worden meer getroffen dan meisjes, bijna 3/4 van de baby's met positionele plagiocephalie zijn jongens. (2) Dit wordt verklaard door hun lagere activiteit in de eerste levensmaanden, met perioden van ontwaken op de maag die niet frequent genoeg zijn (minder dan drie keer per dag). De onderzoekers identificeerden ook als risicofactor de plaats van de oudste in het gezin, een stijve nek die de rotatie van de nek beperkt, evenals exclusieve flesvoeding.

Het risico op het ontwikkelen van craniale misvormingen kan worden verminderd door de houding van de baby en de oriëntatie van zijn hoofd te vergroten. Tijdens de slaapfasen, liggend op het bed (liggend), wanneer de baby een duidelijke voorkeur voor dezelfde kant vertoont, is de techniek om hem aan te moedigen zijn hoofd te draaien, de baby's oriëntatie in het bed afwisselend elke dag te veranderen, richting het hoofdeinde of het voeteneinde van het bed. Laten we er nog eens aan herinneren dat de dorsale decubitus het mogelijk maakt om het risico op een plotselinge dood te beperken en niet in twijfel mag worden getrokken vanwege een goedaardige aandoening die vaak vanaf de leeftijd van twee verdwijnt!

Tijdens zijn wakkere fasen moet de baby meerdere keren per dag ongeveer een kwartier in verschillende houdingen worden gelegd en op zijn buik (in buikligging) worden gelegd. Deze positie helpt bij de ontwikkeling van de cervicale musculatuur.

Fysiotherapeutische behandelingen, waaronder ontwikkelingsstimulerende oefeningen, kunnen deze maatregelen aanvullen. Het wordt met name aanbevolen wanneer een stijve nek het kind verhindert om zijn hoofd te draaien.

Bij ernstige hoofdasymmetrie wordt een orthesebehandeling toegepast, die bestaat uit het dragen van een malhelm voor het kind tot een leeftijd van maximaal acht maanden. Het kan echter overlast veroorzaken, zoals huidirritatie.

Een operatie is alleen nodig bij craniosynostose.