Neoplasie verwijst naar de pathologische vorming van nieuw weefsel in het lichaam.

Neoplasie is de vorming van nieuw weefsel als gevolg van de abnormale en ongecontroleerde proliferatie van cellen. Het kan overal in het lichaam voorkomen. Het nieuwe weefsel, een neoplasma genaamd, heeft een structurele organisatie of zelfs een functie die verschilt van het normale weefsel eromheen.

Neoplasie is synoniem met tumor, maar het hoeft geen kanker te zijn. Het kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Vaak zijn aanvullende onderzoeken nodig om erachter te komen.

De oorzaken van neoplasie zijn veelvoudig en niet altijd bekend. Maar er is altijd de wijziging van een gen of de expressie ervan in een cel. Dit wordt dan onstabiel en verspreidt zich op een anarchistische manier.

Als de neoplasie een risico van verspreiding in de vorm van metastasen met zich meebrengt, wordt dit een kwaadaardige tumor genoemd; anders een goedaardige tumor.

Zelfs goedaardig kan een neoplasie een impact hebben:

• op aangrenzende constructies: Wanneer een cyste, knobbel of poliep groter wordt, of wanneer een orgaan groeit, kan het botsen met zijn omgeving. Zo kan goedaardige prostaathyperplasie worden veroorzaakt om de urethra samen te drukken en de hals van de blaas op te tillen, waardoor urinaire aandoeningen ontstaan;
• over afstandsbedieningsfuncties: als de neoplasie zich ontwikkelt vanuit een glandulaire cel, leidt dit tot overproductie van hormonen. Dit kan een cascade van reacties veroorzaken, ook op organen die zich ver van de tumor bevinden. We spreken dan van “paraneoplastische syndromen”.

Als de tumor kwaadaardig is, bestaat ook het risico dat de laesie zich snel verspreidt, ten koste van andere weefsels van het orgaan, maar ook dat de laesie zich via metastasen verspreidt over de rest van het lichaam.

Voorbeeld van pulmonale neoplasmata

Goedaardige tumoren vertegenwoordigen 5 tot 10% van de longneoplasmen. Ze veroorzaken meestal geen symptomen. Maar soms ontwikkelen ze, zelfs langzaam, een bronchus, die bacteriële infecties bevordert, waaronder longontsteking en bronchitis. Ze kunnen ook leiden tot bloederig hoesten (bloedspuwing) of het inklappen van een long (atelectase), als gevolg van de afname van de lucht die binnenkomt tijdens het inademen.

Kwaadaardige tumoren, die aanleiding geven tot a longkanker, veel sneller evolueren, kunnen dezelfde symptomen veroorzaken, maar ernstiger. Ze kunnen een groot deel van de bronchiën binnendringen en ademhalingsproblemen veroorzaken. Door het nauwe contact tussen de longen en de bloedvaten, noodzakelijk voor de zuurstofvoorziening van het bloed, hebben ze een hoger risico op verspreiding van metastasen.

Of het nu kanker is of niet, longneoplasieën kunnen beginnen in de bronchiën, maar ook aan de buitenkant van de longen. De laesie kan dan andere structuren aantasten, met name zenuwen, waardoor bijvoorbeeld spierzwakte of evenwichtsverlies kan ontstaan.

Bovendien zijn de cellen van het neoplasma soms getransformeerd in glandulaire cellen, waarbij ze hormonen produceren op een plaats die ze gewoonlijk niet produceert. De tumor manifesteert zich dan door symptomen die niet respiratoir zijn. Dit paraneoplastische syndroom kan verschillende vormen aannemen, geïsoleerd of geassocieerd, zoals: 

• hyperthyreoïdie, met vochtretentie en een laag natriumgehalte in het bloed, gevolgen van onjuiste secretie van antidiuretisch hormoon (SIADH), evenals tachycardie, nervositeit, ongewoon zweten en gewichtsverlies in verband met overproductie van natuurlijk cortison (syndroom van Cushing). Als uit de onderzoeken een normale schildklier blijkt, wordt naar een andere oorzaak gezocht: het kan een hypersecretie van choriogonadisch hormoon (hCG) zijn door een longtumor;
• hypercalciëmie, wat resulteert in overvloedige urine (polyurie), tekenen van uitdroging (droge mond, hoofdpijn, verwardheid, prikkelbaarheid, hartritmestoornissen) of zelfs buikpijn, misselijkheid en braken. Een van de mogelijke verklaringen is de secretie van bijschildklierhormoon elders dan in de bijschildklier, bijvoorbeeld door een longtumor;
• hyperglykemie: sommige longkankers veroorzaken hoge niveaus van glucagon, het hormoon dat ervoor zorgt dat levercellen glucose in de bloedbaan afgeven;
• acromegalie, dat wil zeggen, een abnormale toename van de grootte van de voeten en handen en een vervorming van het gezicht, gekoppeld aan een overproductie van groeihormonen.

Deze paraneoplastische syndromen, die in 10% van de gevallen voorkomen, kunnen de aandacht vestigen op de pathologie bij het begin, waardoor een vroege diagnose wordt bevorderd.

Voorbeeld van borstneoplasmata

Evenzo kunnen borsttumoren goedaardig of kwaadaardig zijn. Zelfs als ze klein zijn, kunnen ze botsen met zenuwstructuren of lymfevaten blokkeren, wat pijn of ontsteking veroorzaakt. Als de neoplasie begint in een glandulaire cel, kan dit ook paraneoplastisch syndroom veroorzaken. Ook hier zijn de vormen gevarieerd, waarbij kwaadaardige hypercalciëmie de meest voorkomende is. Deze complicaties kunnen het eerste teken van een tumor zijn.

Bij mannen kunnen de borstklieren ook worden aangetast door neoplasie, in omvang toenemen en meer oestrogeen afscheiden. We praten over gynaecomastie. Een borst die drukt (of beide) leidt meestal tot een consult. De excisie van de vergrote klieren corrigeert onmiddellijk de hyperestrogenie.

De behandeling hangt van veel factoren af: 

• type tumor;
• plaats ;
• Stadion;
• verlenging ;
• algemene toestand van de patiënt;
• enz. 

Wanneer de neoplasie goedaardig is en geen symptomen veroorzaakt, wordt vaak regelmatig gecontroleerd. Aan de andere kant, geconfronteerd met een kwaadaardige tumor, is een management noodzakelijk. Het kan een operatie zijn (tumorverwijdering, verwijdering van het geheel of een deel van het orgaan), radiotherapie, chemotherapie, immunotherapie of een combinatie van meerdere behandelingen.

Als u een ongewoon en hinderlijk syndroom ervaart dat aanhoudt of erger wordt, neem dan contact op met uw arts.