Schaamte heeft vele gezichten. Hij verschuilt zich achter angst en angst, zelftwijfel en verlegenheid, agressie en woede. Schaamte voelen in tijden van crisis is een natuurlijke gebeurtenis. Maar als gematigde schaamte nuttig is, dan gaat achter diepe schaamte een afgrond van onaangename ervaringen schuil. Hoe te begrijpen dat schaamte je ervan weerhoudt te leven? Is genezing mogelijk?
Schaam je je niet?
"Wat natuurlijk is, is niet beschamend", schreef de oude filosoof Seneca in zijn geschriften. Inderdaad, psychologen associëren het gevoel van schaamte met de fantasie dat we door anderen belachelijk kunnen worden gemaakt. Als mensen bijvoorbeeld hun baan verliezen, maken sommigen zich zorgen over hoe ze nu de kost kunnen verdienen, terwijl anderen zich zorgen maken over wat mensen van hen zullen denken. Ze zullen hoogstwaarschijnlijk worden uitgelachen en beschaamd.
Schaamte treedt altijd op als er iets gebeurt waardoor iemand een gat opmerkt tussen zijn huidige positie en het ideaalbeeld dat in zijn hoofd wordt gecreëerd. Stel je voor dat een succesvolle advocaat als verkoper moet werken. Hij weet zeker dat iedereen weet van zijn falen: voorbijgangers, buren, familie.
Ouders zeggen vaak: "Schaam je": wanneer de baby in het openbaar in tranen uitbarstte of een nieuw speeltje brak, wanneer hij sap op het tafelkleed morste aan de feesttafel, of een onbeleefd woord zei. Beschamen is een gemakkelijke manier om een kind gehoorzaam te laten worden.
Zonder na te denken over de gevolgen, geven volwassenen de baby zo'n bericht: "Je zult ons teleurstellen als je je niet aan de regels houdt"
Een kind dat zich vaak schaamt, trekt één conclusie: "Ik ben slecht, ik heb het mis, er is iets mis met mij." Achter dit "iets" ligt een afgrond van complexen en ervaringen die door de psyche naar voren zullen komen wanneer de baby volwassen wordt.
Met de juiste opvoeding geven ouders het kind een gevoel van verantwoordelijkheid voor hun woorden en daden door de regels duidelijk te markeren, en niet door constant te schamen. Bijvoorbeeld: "Als je speelgoed kapot maakt, kopen ze geen nieuwe voor je" enzovoort. Tegelijkertijd, als het kind nog steeds speelgoed kapot maakt, is het belangrijk voor volwassenen om zich te concentreren op het feit dat het de handeling is die slecht is, en niet het kind zelf.
Oorsprong van schaamte
Schuld is gebaseerd op de overtuiging dat een persoon iets verkeerd heeft gedaan. Schaamte veroorzaakt een gevoel van onrecht en verdorvenheid van de persoonlijkheid.
Schaamte is, net als schuldgevoel, gekoppeld aan een sociale context. Maar als schuld kan worden verzoend, is het bijna onmogelijk om van schaamte af te komen. Iemand die zich schaamt stelt zichzelf voortdurend de vraag die Fjodor Dostojevski formuleerde in de roman Misdaad en Straf: "Ben ik een bevend wezen of heb ik het recht?"
Een persoon die zich schaamt, stelt vragen over hoe waardevol hij in zichzelf is, op welke acties hij recht heeft. Met een gebrek aan zelfvertrouwen kan zo iemand niet zelfstandig uit de valkuil van schaamte komen.
In de context van de gebeurtenissen van vandaag ervaren duizenden mensen de zogenaamde collectieve schaamte
De acties van mensen met wie we op nationale of andere basis verbonden zijn, veroorzaken veel emoties - angst, schuldgevoelens, schaamte. Iemand neemt de verantwoordelijkheid voor de acties van andere leden van de groep, of het nu familieleden of medeburgers zijn, en straft zichzelf voor deze acties. Hij kan zich ongemakkelijk voelen wanneer de uitdrukkingen "Ik heb er niets mee te maken, ik stond erbij" worden uitgesproken, zijn identiteit ontkennen of agressie tonen die zowel naar buiten als naar binnen gericht is.
Schaamte, dat de verschillen tussen mensen al versterkt, maakt dat je je vervreemd, eenzaam voelt. Een metafoor kan een afbeelding zijn waarop een persoon volledig naakt midden in een drukke straat staat. Hij schaamt zich, hij is eenzaam, ze wijzen met de vingers in zijn richting.
Het falen van de groep waarmee de persoon zich identificeert, wordt door hem beschouwd als een persoonlijk falen. En hoe sterker het schaamtegevoel, hoe levendiger hun eigen tekortkomingen werden ervaren. Het wordt steeds moeilijker om in je eentje met zo'n krachtig gevoel om te gaan.
De behoefte om erbij te horen is de hoeksteen waarrond de ervaring van schaamte zich ontvouwt. Zoals een kind in de kindertijd bang is dat zijn ouders hem zullen verlaten omdat hij slecht is, zo verwacht een volwassene in de steek gelaten te worden. Hij gelooft dat vroeg of laat iedereen hem zal verlaten.
Geef toe dat je je schaamt
"Het vermogen om te blozen is de meest menselijke van alle menselijke eigenschappen", zei Charles Darwin. Dit gevoel is bij velen bekend van kinds af aan: wangen zijn gevuld met verf, benen worden donzig, een zweetdruppel verschijnt op het voorhoofd, ogen gaan naar beneden, gerommel in de maag.
Tijdens een ruzie met een partner of een uitleg met een baas activeren de hersenen neurale patronen, en schaamte verlamt letterlijk het hele lichaam. Een persoon is niet in staat om een stap te zetten, ondanks het wanhopige verlangen om weg te rennen. Een slachtoffer van schaamte kan een gebrek aan controle over het eigen lichaam voelen, waardoor de schaamte nog dieper wordt. Een persoon kan letterlijk voelen dat hij is gekrompen, verkleind. De ervaring van dit gevoel is ondraaglijk, maar er kan mee worden gewerkt.
Psychologen adviseren om eenvoudig te beginnen. Zodra u schaamte in uw lichaam voelt, zegt u: "Ik schaam me nu." Deze bekentenis alleen is voldoende om uit het isolement te komen en jezelf de kans te geven de impact van schaamte te minimaliseren. Natuurlijk is iedereen gewend zijn schaamte te verbergen, ervoor te verbergen, maar dit verergert de situatie alleen maar.
Schaamte wordt geheeld door binnen een ruimte te creëren om te voelen en te kijken hoe het komt en gaat
Het is belangrijk om jezelf als persoon en je gedachten en acties te scheiden. Tijdens het observeren van schaamte, moet je niet proberen er vanaf te komen, het is beter om de oorzaak ervan te begrijpen. Maar je moet dit wel doen in een veilige ruimte en in de juiste omgeving.
De factoren die schaamte veroorzaken zijn soms gemakkelijk te herkennen en soms moet er naar worden gezocht. Voor iemand is dit een bericht op een sociaal netwerk waarin een vriend schrijft hoe moeilijk het voor hem is. De persoon realiseert zich dat hij niets kan doen om te helpen, en stort zich in schaamte. En voor een ander kan zo'n factor zijn dat hij niet voldoet aan de verwachtingen van zijn moeder. Hier helpt het werken met een psychotherapeut om de oorsprong van schaamte te benadrukken.
Ilse Sand, auteur van Schaamte. Hoe te stoppen met bang zijn om verkeerd begrepen te worden, citeert dit advies: “Als je interne ondersteuning wilt inschakelen, probeer dan om te gaan met mensen die in staat zijn tot wat je nog niet kunt. Ze gedragen zich onder alle omstandigheden natuurlijk en zelfverzekerd en houden zich altijd aan dezelfde gedragslijn.
Door hun acties te bekijken, zult u onschatbare ervaring opdoen bij het oplossen van uw eigen problemen.
Stop tegelijkertijd in de kiem met alle pogingen om je te manipuleren met behulp van schaamte. Vraag hen om respectvol te zijn en je niet met onopbouwende kritiek te belasten, of weg te gaan wanneer je je ongemakkelijk voelt.”
Ervaringen van schaamte voor volwassenen verschillen weinig van de bescheidenheid van kinderen. Dit is hetzelfde gevoel dat je iemand teleurstelt, dat je verwend bent en geen recht hebt op acceptatie en liefde. En als het voor een kind moeilijk is om de focus van deze sensaties te veranderen, kan een volwassene het doen.
Door onze schaamte te erkennen, onze onvolmaaktheid te verklaren, gaan we naar mensen toe en zijn klaar om hulp te ontvangen. Je gevoelens onderdrukken en jezelf ertegen verdedigen is de meest destructieve methode. Ja, het is makkelijker, maar de gevolgen kunnen schadelijk zijn voor de psyche en het gevoel van eigenwaarde. Schaamte wordt behandeld met acceptatie en vertrouwen.