Inhoud
Het additief "ammoniumchloride" is bij de meeste consumenten goed bekend, aangezien het woord "ammoniak" periodiek in het dagelijks leven wordt gebruikt en geen vragen oproept. Ammoniak E510 is echter geen ammoniak, die wordt gebruikt om mensen die het bewustzijn hebben verloren te doen herleven. Ammoniak is niets meer dan een oplossing van ammoniumhydroxide met water.
Ammoniumchloride, hoewel geclassificeerd als voedseladditief E510, is niet bijzonder populair bij voedselproducenten en wordt zelden in voedsel aangetroffen. Deze opmerking is echter niet helemaal waar voor de landen van de Europese Unie - daar is ammoniumchloride te vinden in sommige populaire voedingsmiddelen en lekkernijen. In de chemische en voedingsmiddelenindustrie wordt de stof ook wel ammoniumhydrochloride of ammoniumzout genoemd.
Chemische kenmerken, technologieën voor het verkrijgen van een stof
Het additief, hoewel kunstmatig gesynthetiseerd voor industriële doeleinden, komt ook veel voor in dieren in het wild. Voor het eerst kwamen de inwoners van het oude Egypte en Griekenland het tegen: de Egyptenaren ontdekten een witte kristallijne laag ammoniumchloride op de muren van grotten in rotsen, en later begonnen de Grieken het te extraheren uit het roet dat zich in de schoorstenen vormde. Gedroogde kameeluitwerpselen dienden in die tijd als brandstof.
En tegenwoordig wordt de substantie gevonden in de vorm van plaque en korsten op rotsen, in de buurt van vulkanische heuvels en in spleten van de aardkorst. Daarnaast is ammoniumzout een van de vervalproducten van dierlijke uitwerpselen.
Qua uiterlijk is het additief een wit poeder, bestaande uit kleine kristallen. Het is de poedervorm van de substantie die geen geur heeft, het smaakt licht zout en laat een koel gevoel in de mond achter. Ammoniumchloride heeft een hoge oplosbaarheid in vloeibare ammoniak, ethyl- en methylalcohol, evenals in water, en is vooral oplosbaar in warm of heet water. De op deze manier verkregen waterige oplossing heeft gewoon die specifieke doordringende geur, bekend bij iedereen die ooit het bewustzijn heeft verloren. Bovendien is de stof onderhevig aan reacties met alkaliën.
Soms wordt ammoniumzout ook gevonden in de vorm van grote kristallen, maar voor het gemak van industrieel gebruik wordt het nog steeds tot poeder vermalen.
Het smeltpunt van het E510-additief is 337,6 graden Celsius, bij een temperatuur van 338 graden en hoger treedt ontleding op. Bij ontsteking geeft het poedervormige additief dikke witte rook af.
Er zijn verschillende manieren om ammoniumchloride te synthetiseren. Onder laboratoriumomstandigheden vindt de productie plaats door ammoniak met chloor te laten reageren. Voor industriële doeleinden wordt de stof verkregen als resultaat van verschillende fasen:
- kooldioxide wordt door een oplossing van ammoniak en natriumchloride geleid;
- natriumbicarbonaat wordt gescheiden van het resulterende mengsel;
- de na scheiding overblijvende moederloog wordt verdampt.
Sommige "ambachtslieden" halen thuis ammoniumchloride en gebruiken hiervoor gewone zoutbatterijen.
Als voedingsadditief wordt de stof meestal gebruikt als emulgator en verdikkingsmiddel: het kan worden gebruikt om homogene mengsels van componenten te maken die onder normale omstandigheden niet mengen, en om de consistentie van het product te verbeteren en de viscositeit ervan te reguleren.
De eigenschappen van ammoniumzout gebruiken in de industrie
Ammoniumchloride is niet het meest populaire voedseladditief, maar het wordt nog steeds gebruikt om sommige soorten voedsel te bereiden. Het wordt toegevoegd aan meel en deeg om hun textuur te verbeteren en uniform te maken. Daarnaast is E510 te vinden in de volgende voedingsmiddelen en dranken:
- macaroni-producten;
- zoetwaren;
- fruit- en bessenwijnen;
- gist.
De Scandinavische landen gebruiken de eigenschappen van het additief om zoethoutsnoepjes te maken (dit is trouwens een van de redenen waarom ze niet moeten worden meegesleept – als je te veel zoethout eet, kunnen misselijkheid en braken juist vanwege ammoniumchloride optreden). In Noorwegen staat de stof bekend als smaakmaker voor diverse gerechten.
In verschillende productiegebieden wordt naast voedsel ook ammoniumzout gebruikt:
- in de metallurgie voor het beitsen van metalen;
- om hout te beschermen tegen parasieten op het gebied van houtbewerking;
- als reagens voor experimenten in de chemische industrie;
- de farmaceutische industrie voor de productie van bepaalde medicijnen;
- om de oxidefilm te verwijderen tijdens het soldeerproces bij het monteren van radioapparatuur;
- in de pyrotechnische industrie als rookgenerator;
- als stikstofmeststof voor de landbouw;
- als fixeermiddel voor foto's tijdens het fotoafdrukproces.
Wijnmakers gebruiken de poedervorm van het additief als topdressing voor de gistachtige omgeving van rijpende wijnen. Slechts 0,3 gram oplossing per 1 liter drank wordt niet vaker dan één keer per maand toegevoegd, zodat de wijn tot de gewenste staat kan fermenteren.
Technisch ammoniumzout, dat in apotheken wordt verkocht, kan ook nuttig zijn in het dagelijks leven: de oplossing verwijdert vuil goed van kleding, meubels, sieraden, gebruiksvoorwerpen en huishoudelijke apparaten.
De impact van de stof op de mens
De bekendste eigenschap van ammoniumzout is stimulerend. In geval van bewustzijnsverlies kunnen de ingeademde dampen van een oplossing van een stof een sterk stimulerend effect hebben op de ademhalingscentra en een persoon tot leven brengen.
Daarnaast heeft het supplement een diuretische eigenschap en kan het gebruikt worden om zwelling en vochtophoping tegen te gaan. In dit geval is het voorgeschreven om een zwakke oplossing van de stof in zeer kleine hoeveelheden in te nemen. Het supplement wordt door het lichaam opgenomen vanuit het spijsverteringskanaal en uitgescheiden door de nieren, samen met al het overtollige vocht. Voor degenen met een voorgeschiedenis van een nieraandoening, is het ten strengste verboden om de stof in te nemen.
Ook heeft ammoniumchloride een slijmoplossend effect bij ernstige hoest veroorzaakt door chronische bronchitis, bronchiale astma of longontsteking.
Het inademen van een grote hoeveelheid dampen van het E510-additief is uiterst gevaarlijk, omdat het brandwonden aan de luchtwegen kan veroorzaken en de ademhaling kan stoppen. Een overdosis ammoniumzoutoplossing veroorzaakt onaangename vergiftigingsverschijnselen: misselijkheid, braken en verlies van eetlust.
In sommige staten is het gebruik van dit voedingssupplement verboden. In Rusland, Oekraïne en veel landen van de Europese Unie zijn er geen strikte beperkingen op het gebruik ervan.
Er is onbevestigde informatie dat ammoniumchloride tijdens het warmtebehandelingsproces giftig en gevaarlijk wordt voor de mens. Er is nog geen officieel bewijs vrijgegeven. Ook heeft de wetenschap geen bevestigde gegevens over de mogelijke mutageniteit of oncogeniciteit van een stof.
Ammoniumchloride in de vorm van poeder of oplossing wordt in veel industrieën gebruikt. Voor een persoon vormt deze stof geen ernstig gevaar als bepaalde elementaire voorzichtigheidseisen in acht worden genomen, het wordt gemakkelijk opgenomen en uitgescheiden uit het lichaam zonder het aanzienlijke schade toe te brengen. De bekende dropsnoepjes, maar ook meelproducten, pasta, snoepjes en vruchtenwijn – in deze producten kun je het voedingsadditief E510 tegenkomen.