"Je hebt mijn leven gebroken", "door jou heb ik niets bereikt", "Ik heb hier de beste jaren doorgebracht" ... Hoe vaak heb je zulke woorden tegen familieleden, partners, collega's gezegd? Waar maken ze zich schuldig aan? En zijn zij de enige?
Ongeveer 20 jaar geleden hoorde ik zo'n grap over psychologen. Een man vertelt zijn droom aan een psychoanalyticus: “Ik droomde dat we met de hele familie samenkwamen voor een feestelijk diner. Alles is in orde. We praten over het leven. En nu wil ik mijn moeder vragen om mij de olie te geven. In plaats daarvan zeg ik tegen haar: «Je hebt mijn leven verpest.»
In deze anekdote, die alleen door psychologen volledig wordt begrepen, zit enige waarheid. Elk jaar klagen miljoenen mensen bij hun psychotherapeut over hun familie, collega's, vrienden. Ze vertellen hoe ze de kans hebben gemist om te trouwen, een fatsoenlijke opleiding te krijgen, carrière te maken en gewoon gelukkige mensen te worden. Wie heeft hier schuld aan?
1. Ouders
Meestal krijgen ouders de schuld van alle mislukkingen. Hun kandidatuur is de eenvoudigste en meest voor de hand liggende. We communiceren vanaf de geboorte met ouders, zodat ze technisch gezien meer kansen en tijd hebben om onze toekomst te bederven.
Misschien proberen ze, door je te vertroetelen, hun fouten in het verleden te compenseren?
Ja, onze ouders hebben ons opgevoed en opgevoed, maar misschien hebben ze niet genoeg liefde gegeven of te veel liefgehad, ons verwend of, omgekeerd, te veel verboden, te veel geprezen of ons helemaal niet gesteund.
2. Grootouders
Hoe kunnen zij de oorzaak zijn van onze problemen? Alle grootouders die ik ken, in tegenstelling tot hun ouders, houden onvoorwaardelijk en onvoorwaardelijk van hun kleinkinderen. Ze besteden er al hun vrije tijd aan, verwennen en koesteren.
Zij waren het echter die je ouders hebben opgevoed. En als ze niet zijn geslaagd in je opvoeding, dan kan deze schuld worden verschoven naar grootouders. Misschien proberen ze, door je te vertroetelen, hun fouten in het verleden te compenseren?
3. Leraren
Als voormalig docent weet ik dat docenten een enorme impact hebben op leerlingen. En velen van hen zijn positief. Maar er zijn anderen. Hun incompetentie, subjectieve houding ten opzichte van studenten en oneerlijke beoordelingen vernietigen de loopbaanambities van de afdelingen.
Het is niet ongebruikelijk dat docenten direct zeggen dat een bepaalde student niet naar de gekozen universiteit zal gaan (“er is niets om zelfs maar te proberen”) of bijvoorbeeld nooit een dokter zal worden (“nee, je hebt niet genoeg geduld en oplettendheid"). Uiteraard is de mening van de leraar van invloed op het gevoel van eigenwaarde.
4. Uw therapeut
Als hij er niet was geweest, had je er niet aan gedacht om je ouders de schuld te geven van al je problemen. Onthoud hoe het was. Je zei iets terloops over je moeder. En de psychoanalyticus begon te vragen naar je relatie in de kindertijd en adolescentie. Je veegde het weg en zei dat de moeder er niets mee te maken had. En hoe meer je haar schuld ontkende, hoe meer de psychoanalyticus in dit probleem dook. Het is tenslotte zijn werk.
Je hebt zoveel energie aan ze besteed, een goede baan gemist omdat je meer tijd met ze wilde doorbrengen.
En nu ben je tot de conclusie gekomen dat de ouders overal de schuld van hebben. Dus is het niet beter om je psycholoog de schuld te geven? Projecteert hij zijn problemen met zijn familie op jou?
5. Uw kinderen
Je hebt zoveel energie aan ze besteed, een goede baan gemist, omdat je meer tijd met ze wilde doorbrengen. Nu waarderen ze het helemaal niet. Ze vergeten zelfs te bellen. Klassiek geval!
6. Uw partner
Man, vrouw, vriend, uitverkorene - kortom, een persoon die de beste jaren heeft gekregen en die je talenten, beperkte kansen, enzovoort niet op prijs stelde. Je hebt zoveel jaren met hem doorgebracht, in plaats van je ware liefde te vinden, een persoon die echt om je zou geven.
7. Jijzelf
Lees nu alle bovenstaande punten nog eens en bekijk ze kritisch. Zet de ironie aan. We rechtvaardigen onze mislukkingen graag, vinden er redenen voor en geven andere mensen de schuld van alle problemen.
Stop met naar anderen te kijken, focus op hun verlangens en hoe ze jou zien
Maar de enige reden is je gedrag. In de meeste gevallen bepaal je zelf wat je met je leven doet, naar welke universiteit je gaat, met wie je je beste jaren doorbrengt, werkt of kinderen opvoedt, de hulp van je ouders gebruikt of je eigen weg gaat.
Maar het belangrijkste is dat het nooit te laat is om alles te veranderen. Stop met naar anderen te kijken, focus op hun verlangens en hoe zij jou zien. Actie ondernemen! En ook als je een fout maakt, mag je daar trots op zijn: dit is tenslotte je bewuste keuze.
Over de auteur: Mark Sherman is emeritus hoogleraar psychologie aan de State University van New York in New Paltz, en een specialist in intergendercommunicatie.