Dysgrafie is een schrijfstoornis, die resulteert in misvormde letters en onvervulde spaties. Deze wijziging van de geschreven taal heeft betrekking op de mechanische vaardigheden die verband houden met cursief schrijven, beter bekend als "bijgevoegd schrijven".

Dysgrafie resulteert vaak in verlies van zelfvertrouwen en verminderde academische prestaties. En ondanks het belang van computers in het dagelijks leven, blijft leesbaar schrijven een essentiële vaardigheid in het dagelijks leven. Heropvoeding van het schrijven kan deze leerstoornis verhelpen. Een ander alternatief: het gebruik in de klas van de computer om de moeilijkheden van het dysgrafische kind te compenseren. 

Definitie van dysgrafie

De door de Franse neuropsychiater Julian de Ajuriaguerra gegeven definitie van dysgrafie is vrij compleet: "Is dysgrafisch een kind bij wie de schrijfkwaliteit gebrekkig is wanneer geen enkele neurologische of intellectuele achterstand deze tekortkoming kan verklaren."

Dysgrafie is daarom een ​​aanhoudende stoornis in de realisatie van het grafische gebaar, die de vorm van schrijven beïnvloedt, maar ook de snelheid van uitvoering.

Het kan met name deel uitmaken van de symptomatologie van proprioceptiestoornissen: het vermogen om de positie van delen van het lichaam te bepalen, evenals de amplitude of richting van zijn bewegingen, zonder de ondersteuning van visuele of auditieve signalen.

Oorzaken van dysgrafie

• Intrinsieke factoren:

De taak van het schrijven is complex en omvat veel vaardigheden. Bij het schrijven staan ​​vaardigheden zoals fijne motoriek, bilateraliteit, visueel-ruimtelijke integratie of zelfs bewegingsplanning op het spel. Ook interfereren met de kwaliteit van handmanipulatie, die van visuele waarneming en proprioceptie, al genoemd, evenals een vermogen tot aanhoudende aandacht. Het gevoeligheidsvermogen van de vingers speelt ook een grote rol.

Dysgrafie kan worden verklaard door het falen van een of meer van deze vaardigheden, intrinsieke factoren genoemd.

• Extrinsieke factoren:

Extrinsieke factoren, van biomechanische aard of met betrekking tot het milieu kunnen ook een rol spelen: type pen of papier dat wordt gebruikt, hoogte tussen stoel en bureau, vereist schrijfvolume, enz. 

Diagnose van dysgrafie: kwalitatieve en kwantitatieve aspecten

De diagnose dysgrafie combineert valide en gestandaardiseerde hulpmiddelen met informele observaties, zoals die door de leraar in de klas kunnen worden uitgevoerd.

• Om de kwaliteit van het schrijven te beoordelen, houdt de BHK-dysgrafiescore, vastgesteld in 2002, rekening met de kwaliteit van de tekening, die van de reproductie van de letter, zoals de grootte, vorm of verhouding, en de volgordeletters ertussen, waarbij de regel, of de organisatie in de pagina … 
• Het kwantitatieve aspect van schrijven wordt ook bepaald door de BHK, oftewel de schrijfsnelheid van Lespargot, opgericht in 1981 en herijkt in 2008. Deze tests zullen het kind situeren in relatie tot zijn leeftijdsgroep of leeftijd. schoolniveau, het bepalen van de intensiteit van de afwijking van de norm. Vermoeidheid, laag uithoudingsvermogen of vertraging van de schrijfsnelheid in de tijd kunnen dus worden gedetecteerd.
• Bovendien zal de zogenaamde schrijfversnellingstest van Ajuriaguerra de mate van automatisering beoordelen, die de versnelling van het schrijfritme wel of niet toelaat. Lagere prestaties, synoniem met onvoldoende automatisering, zullen daarom een ​​hogere aandachtsbelasting vergen.

Deze schriftelijke taalstoornissen, die de leesbaarheid verstoren, maar ook de schrijfsnelheid, worden geëvalueerd via een logopedische beoordeling, die zal helpen bij de diagnose van dysgrafie, waarbij schadelijke registers worden aangegeven. Tenslotte, vereist deze diagnose het advies van een arts, vaak een neuropediater, die alle beoordelingen door professionals in overweging neemt: psycholoog, oogarts, orthoptist, logopedist, psychomotorisch therapeut, enz.

Mensen met dysgrafie

10 tot 30% van de schoolgaande kinderen heeft last van dysgrafie. Jongens worden meer getroffen dan meisjes. Zo hebben onderzoeken uitgevoerd bij kinderen van 7 jaar en ouder een relatief significante afname van de kwaliteit en snelheid van schrijven bij jongens aangetoond.

Risicofactoren voor dysgrafie: prematuriteit of hyperactiviteit

Prematuur geboren kinderen hebben meer kans op dysgrafie dan a terme geboren kinderen. Met name de afname van hun zintuiglijke capaciteiten ter hoogte van de vingers. Een andere risicofactor: hyperactiviteit. Ongeveer 50% van de hyperactieve kinderen met aandachtstekort heeft problemen met de fijne motorische coördinatie.

Handschrift en de functionaliteit ervan worden geëvalueerd op basis van drie criteria: snelheid, leesbaarheid en cognitieve kosten.

Cognitieve kosten van dysgrafie: belangrijkste symptomen

Dysgrafie genereert dus aanzienlijke cognitieve kosten, waarvan verschillende symptomen zelfs op een vrij informele manier kunnen worden beoordeeld, zoals:

• hypertonie, een overdreven toename van de spierspanning. Deze spanning in een spier in rust gaat soms ook gepaard met pijn.
• Synkinesieën kunnen worden waargenomen: de onwillekeurige samentrekking van spieren, geassocieerd met bewegingen van andere spieren, vrijwillige of reflexen.
• Een abnormale vermoeidheid, evenals een degradatie van het handschrift over de taak worden vaak waargenomen.

Andere symptomen

Daarnaast worden vaak psychische symptomen geconstateerd, met name gebrek aan zelfvertrouwen of eigenwaarde. Dysgrafie kan ook een moeilijkheid aan het licht brengen bij het accepteren van een beperking of bij het uiten van zichzelf.

Bij de behandeling van dysgrafie kunnen verschillende benaderingen worden gecombineerd.

Hoofdbehandeling voor dysgrafie: schrijfrevalidatie

Grafotherapiesessies, uitgevoerd door een logopedist, een psychomotorisch therapeut of een grafopedagoog, zullen het kind in staat stellen zijn schrijven te heropvoeden. De activiteit van het schrijven die zowel motorische als psychische functies mobiliseert, grafotherapie zal gericht zijn op het verbeteren van zijn schrijven en tegelijkertijd het gedrag van het kind.

• Tijdens deze sessies kan ontspanning gepaard gaan met de gebarenoefeningen van schrijven en grafisch werk.
• Deze oefeningen worden gedaan in een speelse vorm.
• Oefeningen voor houdingscorrectie zullen worden geïntegreerd, waardoor de contouren van het kind worden verbeterd dankzij de plaatsing van zijn lichaam.
• Motriciteitsoefeningen zullen het mogelijk maken om te werken aan het losmaken van spieren en het manipuleren van objecten.
• Verschillende pre-grafische oefeningen zullen het kind helpen om gemakkelijk en vloeiend te bewegen.
• Scryptografische oefeningen zullen zich concentreren op het schrijvende lid, door de realisatie van vormen, ononderbroken lijnen, sinusoïden, guirlandes …
• Ten slotte zullen kalligrafieoefeningen het kind in staat stellen correct te leren schrijven, door te spelen op factoren zoals het schrijfmedium, de instrumenten en door schrijfoefeningen aan te bieden: ritmisch of blind schrijven, variatie van de lettergrootte, enz.

Oplossingen tegen dysgrafie in de klas

In de klas kan de docent afspraken maken voor de dysgrafische leerling, zoals:

• Zorg voor fotokopieën en blanco teksten, voor het correct maken van aantekeningen. 
• Pas de schrijfhulpmiddelen aan met gekleurde lijnen, notitieboekjes met meer tussenruimte.
• Ondersteun de reproductie van geometrische figuren.
• Zorg ervoor dat je het plezier van schrijven ontwikkelt...
• Ten slotte kan het kind het gebruik van een computer worden aangeboden.

Computers in de klas gebruiken om dysgrafie te compenseren

De computer kan inderdaad een compensatiemiddel zijn bij kinderen met dysgrafie. Want zelfs als het heropvoeden van grafische afbeeldingen het mogelijk maakt om zijn prestaties te verbeteren, zowel in termen van leesbaarheid als snelheid, zijn de cognitieve kosten die aanhouden zodanig dat het de aandacht van het kind aanzienlijk afsnijdt.

"Op school blijft het kind in een situatie van onrendabel schrijven geparasiteerd door de productie van het geschreven document en heeft het niet langer voldoende middelen om zich te concentreren op de conceptuele taak", onderstrepen ergotherapeuten Anne-Laure Guillermin en Sophie Leveque-Dupin. Ze specificeren dat "Het schrijfgebaar kan worden gecompenseerd door te typen op het toetsenbord, wat een eenvoudiger motorische handeling blijft, zelfs als het moet worden geautomatiseerd".

Deze twee beoefenaars, die ook trainers zijn, dringen aan op het protocol voor het opzetten van de computertool, die: “Vereist dat het kind voldoende typesnelheid verwerft, en dat zijn computer hem in staat stelt te reageren op alle schoolsituaties”.

Ten slotte, op voorwaarde dat het geen overhandicap wordt, zal de computer, die het kind bevrijdt van het schrijfgebaar, zijn aandachtsvermogen voor andere cognitieve taken vergroten.

Kruidengeneeskunde: Bachbloesems aanbevolen voor dysgrafie

Kruidengeneeskunde, en met name Bachbloesems, zouden ook een besparingsboost kunnen bieden in het licht van de moeilijkheden van het dysgrafische kind: dit suggereert de erkende counselor Françoise Quencez in haar boek Beter schoolleven met Bachbloesems.

Voor kinderen die last hebben van schrijfstoornissen, wordt met name het volgende aanbevolen:

• Sceleranthus (adem), bloem van emotioneel evenwicht die inwerkt op besluiteloosheid en gebrek aan coördinatie,
• Chestnut Bud, uit de groep "gebrek aan interesse in het heden", nuttig tegen leerproblemen.

Neurowetenschapper Bernard Sablonnière beschreef het goed: "De hersenen zijn zo plastisch dat de mechanismen die verband houden met leren en de ontwikkeling van hersencapaciteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn." Er zijn wat hij leervensters noemt, dat wil zeggen "perioden die bevorderlijk zijn voor bepaalde leervaardigheden"..

Deze notie van ontvankelijkheidsvenster voor leren wordt gevonden voor fijne motoriek, optimaal tussen drie en achttien maanden: de leeftijd waarop het kind dan moet aanraken, drukken … En het stimuleren van verschillende vaardigheden door middel van oefeningen kan het programma aanpassen. Bernard Sablonnière is ook categorisch: “Als kinderen vanaf drie maanden oud worden getraind om objecten te herkennen en vast te pakken met behulp van geschikte oefeningen, verwerven ze motorische vaardigheden eerder dan de normale ontwikkeling van motorische cortexverbindingen zou doen. of vanaf de leeftijd van vijf maanden. “

Laat kinderen van jongs af aan allerlei grafische gebaren maken, tekenen, plastic spelletjes, grijpen, en laat ze voorwerpen hanteren en oppakken, en zorg er daarbij voor dat ze zoveel mogelijk worden blootgesteld aan schermen, die het risico lopen hun potentiële psychomotorische te verzwakken, zijn allemaal wegen die gevolgd moeten worden om een ​​betere toekomstige motorische ontwikkeling bij kinderen te bevorderen. En hem misschien toe te staan ​​het ongemak te vermijden dat wordt veroorzaakt door dysgrafie, zoals, waarschijnlijk nog te vaak, dat hij "lui" of "onhandig" wordt genoemd?

De oorzaken van dysgrafie, weliswaar complex, zijn multifactorieel. Het is echter een overkomelijke handicap, als het eenmaal wordt ontdekt en aangepakt. Dagelijkse handschrifttraining op de basisschool is de eerste preventielijn en ondersteunt de spellingvaardigheid verder.