Kalligrafie: levenslijnen

We zijn bijna vergeten hoe we met een pen moeten schrijven - het is handiger om tekst op een computer te typen en te bewerken. Het ongehaaste epistolaire genre kan niet op tegen koude en gezichtsloze, maar zo praktische en handige e-mail. Toch beleeft de oude en volkomen onpraktische kunst van de kalligrafie een echte renaissance.

Wil je het ritme veranderen, stoppen, focussen op jezelf, je ziel, je innerlijke gevoelens? Neem kalligrafie. Je kunt mediteren door lijnen met een perfecte helling te schrijven. En u kunt het monster weigeren. "Niet om te streven naar het maken van een kunstwerk, maar om het blad te benaderen met het enige vage verlangen - een gebaar maken", zegt kunstenaar en kalligraaf Yevgeny Dobrovinsky. “Het is niet het resultaat dat wordt behaald, maar het proces zelf dat belangrijk is.”

Kalligrafie is niet zomaar een “elegant handschrift”, geen artistiek vormgegeven tekst, maar een kunst die het ambacht van de meester combineert met zijn karakter, wereldbeeld en artistieke smaak. Zoals in elke kunst heerst hier conventie. Tot welk gebied een kalligrafische tekst ook behoort - religie, filosofie, poëzie, het belangrijkste daarin is niet de informatieve inhoud, maar helderheid en expressiviteit. In het dagelijks leven moet handschrift vooral duidelijk en leesbaar zijn - bij kalligrafie is leesgemak verre van het belangrijkste.

De grote Chinese kalligraaf Wang Xizhi (303-361) legde dit verschil als volgt uit: “Een gewone tekst heeft inhoud nodig; kalligrafie onderwijst de ziel en gevoelens, het belangrijkste daarin is vorm en gebaar.”

Dit geldt met name voor Chinese kalligrafie (het wordt ook gebruikt in Japan en Korea) en Arabisch, die zonder overdrijving ook spirituele praktijken kunnen worden genoemd. Dit geldt in mindere mate voor de Latijnse kalligrafie.

Middeleeuwse monniken die de Bijbel kopieerden, bereikten grote vaardigheid in de kunst van het tekstontwerp, maar de ontwikkeling van de boekdrukkunst en de triomf van een materialistisch wereldbeeld dwongen kalligrafie uit het westerse gebruik. Tegenwoordig staan ​​de Latijnse en Slavische kalligrafie die daaruit voortkwamen veel dichter bij decoratieve kunst. "Latijnse kalligrafie is voor 90 procent schoonheid en stijl", legt Yevgeny Bakulin uit, leraar Chinese kalligrafie aan de Moscow Tea Culture Club. “Chinees is eigenlijk de inhoud van het leven.” Voor de Chinezen is het begrijpen van de 'kunst van de slag' een manier om wijsheid te verwerven. In de Arabische beschaving is de "kunst van de lijn" volkomen heilig: de tekst wordt beschouwd als het pad naar Allah. De beweging van de hand van de kalligraaf verbindt een persoon met een hogere, goddelijke betekenis.

Chinese kalligrafie: het leven staat voorop

Chinese hiërogliefen (van het Griekse hierogliphoi, "heilige inscripties op steen") zijn schematische afbeeldingen, waardoor ideeën over objecten en verschijnselen die belangrijk zijn voor de moderne mens uit de oudheid tot ons zijn overgekomen. De Chinese kalligraaf houdt zich niet bezig met abstracte letters, maar met belichaamde ideeën. Dus uit de lijnen die de regenstromen symboliseren, wordt het hiëroglief "water" gevormd. De tekens "man" en "boom" betekenen samen "rust".

"Voordat je "bamboe" schrijft, moet je het in jezelf laten groeien", leerde de dichter en kalligraaf Su Shi (1036-1101). Dit is tenslotte kunst zonder schetsen en de mogelijkheid tot correctie: de eerste poging zal tegelijkertijd de laatste zijn. Dit is de hoogste manifestatie van de kracht van het huidige moment. Een beweging geboren uit contemplatie, inspiratie en diepe concentratie.

Het ritueel van voorbereiding draagt ​​bij aan onderdompeling in jezelf. "Ik stem af door de inkt te verspreiden, penselen en papier te kiezen", zegt kalligraaf François Cheng. Net als bij andere traditionele Chinese praktijken, moet je, om kalligrafie te beoefenen, voelen hoe de vitale energie chi door het lichaam circuleert om het op papier te spatten.

De houding van de kalligraaf helpt de ongehinderde beweging van energie: de voeten staan ​​op de grond, de knieën staan ​​iets uit elkaar, de rechte rug raakt de rugleuning van de stoel niet, de buik rust niet op de rand van de tafel, de linkerhand ligt op de onderkant van het vel, de rechterhand houdt de pen verticaal.

In het kalligrafiehandboek "En de adem wordt een teken"* legt Francois Chen de relatie tussen qi, het lichaam en de lijn uit: "Het is belangrijk om het moment van balans tussen spanning en ontspanning te vangen, wanneer bij uitademing de beweging in een zwaai van het middenrif over de schouder naar de pols en glijdt van de punt van de borstel: vandaar de beweeglijkheid en sensualiteit van de lijnen.

Bij kalligrafie is het belangrijk om geen esthetisch onberispelijke tekst te maken, maar om het ritme van het schrijven te voelen en leven te blazen in een wit vel papier. Voor de leeftijd van 30 is het bijna onmogelijk om een ​​ervaren kalligraaf te worden. Dit is niet “kunst om de kunst”, maar de weg naar wijsheid. Pas op de leeftijd van 50, die spirituele volwassenheid heeft bereikt, kan iemand de betekenis ervan beseffen. “Door het te oefenen, perfectioneer je je geest. Het verlangen om in kalligrafie een persoon te overtreffen die spiritueel superieur is aan jou, is gedoemd te mislukken', leert Su Shi.

Arabische kalligrafie: beheers de adem

Laten we van hiërogliefen naar het Arabische alfabet gaan, het penseel veranderen in kalam (rietpen), het taoïsme in de islam. Hoewel Arabische kalligrafie ontstond vóór de komst van de profeet, dankt het zijn bloei aan de verspreiding van de koran. Vanwege de afwijzing van afbeeldingen van God als een vorm van afgoderij, is de handgeschreven tekst van de Heilige Schrift het visuele equivalent ervan geworden, en speelt het de rol van bemiddelaar tussen God en mensen, een vorm waardoor een persoon het goddelijke begrijpt. Surah The Clot (1-5) zegt: “Lees in de naam van jouw Heer … die kennis heeft gegeven van het schrijfriet. Gaf de mens kennis over waar hij geen kennis van had.

Kalligrafie is een uitstekende leerschool voor gehoorzaamheid, waarbij het principe van gehoorzaamheid aan de wil van Allah, en dus het Woord van God uitgedrukt in een brief, als basis wordt genomen. Het leren van deze kunst is een lang en moeilijk proces. In het eerste jaar raken de leerlingen de kalam niet aan, maar kijken ze alleen naar de leraar. Vervolgens produceren ze in de loop van maanden "alif", het equivalent van onze letter "a", wat een verticale balk is. De lengte ervan dient als basis voor het opstellen van een verhouding, zonder welke het schrijven van een tekst ondenkbaar is.

Het Arabische alfabet is slechts 28 letters. Het unieke van Arabische kalligrafie ligt in tientallen gecanoniseerde handschriften of stijlen. Tot de XNUMXe eeuw domineerde de geometrische stijl "Kufi", aangenomen voor het schrijven van soera's van de Koran. Strikte "naskh" en cursieve "rika" zijn nu populair.

"De eerste stap is om de innerlijke, onzichtbare nuances, de beweging die in de tekst verborgen zit, te leren vatten", legt Hassan Massoudy, een gerenommeerde Europese kalligraaf, uit. Het hele lichaam is betrokken bij de totstandkoming van de tekst. Maar het vermogen om te ademen is van het grootste belang: de kalligraaf staat zichzelf niet toe om te ademen totdat hij de letter of de regel voltooit. Kalam, dat schuin wordt gehouden, zou moeten versmelten met de hand, de voortzetting ervan worden. Het wordt zo genoemd - "de taal van de hand", en voor bezit vereist het hardheid en tegelijkertijd flexibiliteit van de hand.

Alvorens met de tekst van de Koran of een poëtisch werk te werken, wordt de kalligraaf doordrenkt met de inhoud ervan. Hij leert de tekst uit zijn hoofd en voordat hij de pen ter hand neemt, maakt hij ruimte om hem heen vrij, waardoor hij het gevoel krijgt dat "alles om hem heen is verdwenen", zegt Massoudi. “Hij concentreert zich en stelt zich voor in een bolvormige leegte. Goddelijke inspiratie grijpt hem aan wanneer hij zich in het centrum bevindt: op dit moment wordt hij bezocht door inzicht, het lichaam wordt gewichtloos, de hand zweeft vrij en hij is in staat om de betekenis te belichamen die hem in de brief wordt geopenbaard.