Inhoud
Kunnen alle mensen dezelfde emoties ervaren? Ja en nee. Door de talen van de volkeren van de wereld te bestuderen, hebben wetenschappers verschillen gevonden, zowel in de namen van emoties als in wat we onder deze namen verstaan. Het blijkt dat zelfs universele menselijke ervaringen in verschillende culturen hun eigen schakeringen kunnen hebben.
Onze spraak is direct gerelateerd aan het denken. Zelfs de Sovjet-psycholoog Lev Vygotsky betoogde dat de hoogste vormen van psychologische communicatie die inherent zijn aan de mens alleen mogelijk zijn omdat wij, mensen, met behulp van het denken over het algemeen de werkelijkheid weerspiegelen.
We groeien op in een bepaalde taalkundige omgeving, denken in onze moedertaal, selecteren namen voor objecten, verschijnselen en gevoelens uit het woordenboek, leren de betekenis van woorden van ouders en "landgenoten" binnen het kader van onze cultuur. En dit betekent dat hoewel we allemaal mensen zijn, we verschillende ideeën kunnen hebben, bijvoorbeeld over emoties.
"Ook al noem je haar een roos, in ieder geval niet..."
Hoe denken wij, mensen uit verschillende culturen, over basisemoties: angst, woede of bijvoorbeeld verdriet? Heel anders, zegt dr. Joseph Watts, research fellow aan de University of Otago en deelnemer aan een internationaal project om de interculturele diversiteit van emotieconcepten te bestuderen. Het onderzoeksteam van het project omvat psychologen van de Universiteit van North Carolina (VS) en taalkundigen van het Max Planck Instituut voor Natuurwetenschappen (Duitsland).
Wetenschappers onderzochten woorden uit 2474 talen die tot 20 grote taalfamilies behoren. Met behulp van een computationele benadering identificeerden ze patronen van 'colexificatie', een fenomeen waarbij talen hetzelfde woord gebruiken om semantisch gerelateerde concepten uit te drukken. Met andere woorden, wetenschappers waren geïnteresseerd in woorden die meer dan één concept betekenden. In het Perzisch wordt bijvoorbeeld dezelfde woordvorm "ænduh" gebruikt om verdriet en spijt uit te drukken.
Wat hoort bij verdriet?
Door enorme netwerken van colexificaties te creëren, hebben wetenschappers concepten en hun naamgevingswoorden in veel talen van de wereld kunnen correleren en hebben ze aanzienlijke verschillen gevonden in de manier waarop emoties in verschillende talen worden weerspiegeld. In de Nakh-Dagestan-talen gaat 'rouw' bijvoorbeeld hand in hand met 'angst' en 'angst'. En in de Tai-Kadai-talen die in Zuidoost-Azië worden gesproken, ligt het concept 'rouw' dicht bij 'spijt'. Dit roept vraagtekens op bij de algemene veronderstellingen over de universele aard van de semantiek van emoties.
Niettemin heeft de verandering in de semantiek van emoties zijn eigen structuur. Het bleek dat taalfamilies die geografisch dicht bij elkaar liggen meer gelijkaardige 'opvattingen' over emoties hebben dan families die verder van elkaar verwijderd zijn. Een waarschijnlijke reden is dat een gemeenschappelijke oorsprong en historisch contact tussen deze groepen leidde tot een gemeenschappelijk begrip van emoties.
De onderzoekers ontdekten ook dat er voor de hele mensheid universele elementen van emotionele ervaring zijn die kunnen voortkomen uit gemeenschappelijke biologische processen, wat betekent dat de manier waarop mensen over emoties denken, niet alleen wordt gevormd door cultuur en evolutie, maar ook door biologie.
De schaal van het project, nieuwe technologische oplossingen en benaderingen maken het mogelijk om breder te kijken naar de kansen die zich in deze wetenschappelijke richting voordoen. Watts en zijn team zijn van plan om interculturele verschillen in de definitie en naamgeving van mentale toestanden verder te onderzoeken.
niet nader genoemde gevoelens
Taal- en cultuurverschillen gaan soms zo ver dat er in het woordenboek van onze gesprekspartner een term staat voor een gevoel dat we niet eens gewend zijn om ons als iets aparts te isoleren.
In het Zweeds betekent 'resfeber' bijvoorbeeld zowel angst als vreugdevolle verwachting die we ervaren voor een reis. En de Schotten hebben een speciale term "tartle" gegeven voor de paniek die we ervaren wanneer we, wanneer we iemand aan anderen voorstellen, zijn naam niet herinneren. Een vertrouwd gevoel, niet?
Om de schaamte te ervaren die we voor een ander voelen, begonnen de Britten, en na hen wij, de uitdrukking "Spaanse schaamte" te gebruiken (de Spaanse taal heeft zijn eigen uitdrukking voor indirecte schaamte - "vergüenza ajena"). Trouwens, in het Fins is er ook een naam voor zo'n ervaring - "myötähäpeä".
Het begrijpen van dergelijke verschillen is niet alleen belangrijk voor wetenschappers. Op het werk of tijdens het reizen moeten velen van ons communiceren met vertegenwoordigers van andere culturen die verschillende talen spreken. Inzicht in het verschil in denken, traditie, gedragsregels en zelfs de conceptuele perceptie van emoties kan nuttig en in sommige situaties beslissend zijn.